2015-05-14 Inspiracje ludowe

Inspirowane sztuką ludową prace współczesnych artystek można oglądać na wystawie czasowej przygotowanej przez Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu. Pokazane zostaną wycinanki nawiązujące do wzorów łowickich i kurpiowskich oraz nowoczesne monidła.

Wernisaż w Noc Muzeów 16 maja o godz. 19.00. Wystawa potrwa do 30 sierpnia.   

Wystawa „Ludowe inspiracje” prezentuje prace uznanych, profesjonalnych artystek: Kasi Kmity, Yolanty Nitki Nikt oraz Ewy Martyniszyn, które prowadzą dialog z tradycją, realizując, z właściwym sobie dystansem, projekty odwołujące się do folkloru - tłumaczy Dorota Jasnowska, kuratorka wystawy.

Ich postrzeganie świata, wrażliwość znajduje odbicie w twórczości, w której dopełniają się i komponują na jednej płaszczyźnie dawną ludowość i współczesność. Artystyczne realizacje wpisują się w dzisiejszą rzeczywistość, a motywy „etno” nabierają nowego znaczenia. Panie: Kasia Kmita, Yolanta Nitka Nikt i Ewa Martyniszyn, sięgając do przeszłości, przywracają współczesnej kulturze zakorzenione w zbiorowej pamięci dziedzictwo.

Kasia Kmita i Yolanta Nitka Nikt zainspirowane polską wycinanką z kolorowego papieru, będącą współcześnie swoistym emblematem sztuki ludowej, wykorzystują ją w zupełnie nowych, autorskich projektach.

Ewa Martyniszyn zafascynowana dawnymi monidłami, tworzy ich nowe wersje.

Fot. Archiwum muzeum

1. Monidło

2. Wycinanka

Wycinanki Kasi Kmity, wzorowane na sztuce łowickiej, zwracają uwagę wyrazistymi, graficznymi znakami i kolorystyką. Współistnieją w nich motywy ludowe i elementy popkultury, jak logo znanej marki samochodu, napoju, sylwetka postaci z kreskówki, elektroniczne gadżety.

Inspiracją dla łowickich wycinankarek był świat, który je otaczał – głównie przyroda. Dla wrocławskiej artystki inspiracją jest kultura masowa i zachodzące w niej zmiany.

Podobnie jak w tradycyjnej wycinance moje prace składane są z wielu warstw – ręcznie wycinanego, kolorowego papieru – naklejanych jedna na drugą – wyjaśnia Kasia Kmita. Podstawą jest wycięta, ażurowa gwiazda, najczęściej czarna. Na nią naklejam wielobarwne kształty.

Szczególną cechą moich prac jest bogata, oparta na kontrastach kolorystyka, przypominająca łowicki pasiak, ale unowocześniona przez użycie fluorescencyjnych barw.

Nowością jest także duży format kompozycji, czasem mają nawet półtora metra średnicy. Staram się interpretować wkraczające w polską rzeczywistość elementy wizualne zachodniej popkultury, czasem celowo kontestować kody identyfikacji wizualnej.

Przez zestawienia globalnych brandów z dawną pracochłonną techniką wycinanki łowickiej pragnę zwrócić uwagę odbiorców na zjawisko nowej ludowości.

Kolaże Jolanty Nitki to połączenie malarstwa i kurpiowskiej wycinanki z okolic Ostrołęki. Jednokolorowe „leluje”, „gwiazdy” są dla malarki esencją ludowości. W tych prostych, zwięzłych formach dostrzegła piękno i ekspresję zgodną z jej emocjami i stosunkiem do świata. Wycinanka, która tradycyjnie ozdabiała ściany, w pracach artystki, wpleciona w jej malarstwo, staje się artystyczną opowieścią o życiu.

Fot. Archiwum muzeum

Od dawna interesuję się sztuką ludową, prymitywną - mówi Jolanta Nitka Nikt. Jeszcze w czasie studiów w ASP chętnie zaglądałam do Galerii Sztuki Ludowej przy ul. Kiełbaśniczej. Były tam niezwykłej urody rzeźby Władysława Sałdyki z Kątów Wrocławskich. Wielkie drewniane „ptaszory” o prostej, syntetycznej formie, genialnie pomalowane!

W 2008 r. odwiedziłam Muzeum Wycinanek w Ostrołęce. Przy okazji złożyłam wizytę dwóm artystkom ludowym: Stanisławie Dawid ze wsi Strzałki (niestety zmarłej na początku 2015 r.) i Apolonii Nowak z Kadzidła. Zobaczyłam wówczas, z jaką precyzją i zwinnością robią szybkie cięcia ciężkimi nożycami.

Dla Ewy Martyniszyn inspiracją do opowiadania historii o współczesnym człowieku są monidła. Poszukując tematu swojej pracy magisterskiej, odkryła je na rodzinnym strychu - niechciane, zapomniane, niedomalowane, dziwne.

Postanowiła poświęcić im swoją pracę, zdając sobie sprawę, że ten rodzaj przedstawień nie był wówczas przedmiotem zainteresowania socjologów czy kulturoznawców.

Tworzy współczesne monidła. Bohaterowie jej prac ukazywani są na portretach ślubnych z zachowaniem tradycyjnej formy monidła, ale z nowoczesnymi rekwizytami. Jej monidła są bardziej kolorowe, dynamiczne, a przy tym humorystyczne.

Prezentowane na wystawie prace są wypadkową oczekiwań zamawiających monidła i mojej autorskiej interpretacji tematu – tłumaczy artystka. Choć wydaje się, że już nic w tej materii nie można dodać, że monidła należą do innej epoki, to jednak współcześnie ludzie wciąż ich pragną.

Ludzkie marzenia dotyczące pięknego i radosnego życia są tak samo aktualne dzisiaj, jak i w przeszłości.

Fascynujące jest to, że oto nie ortodoksyjne malarstwo, ale raczej monidło, zawierające fotograficzne poświadczenie rzeczywistości, dla wielu nadal te pragnienia uobecnia.

Kasia Kmita ur. w 1972 r. w Nowej Rudzie, jest absolwentką wrocławskiej ASP, gdzie uzyskała dyplom z malarstwa. Brała udział w licznych wystawach indywidualnych oraz zbiorowych w kraju i za granicą, m.in. w Berlinie, Pradze, Amsterdamie, Londynie, Budapeszcie.

Jej prace można było zobaczyć na ekspozycji „Midnight Show II” w BWA Dizajn we Wrocławiu, a także na indywidualnych wystawach, m.in. „Sklep z pamiątkami” w warszawskiej Galerii Kordegarda, a także „Menu” w Galerii Manhattan w Łodzi.

Jest laureatką m.in. Nagrody Konkursu im. Eugeniusza Gepperta (1998), biennale „Rybie oko 4” w Słupsku, otrzymała wyróżnienie magazynu TVP „Łossskot” dla najciekawszej postaci kultury 2007 r. W 2011 r. była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Mieszka i pracuje we Wrocławiu.

Ewa Martyniszyn, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, członek ZPAF. Od 2014 r. asystentka w Katedrze Sztuki Mediów ASP we Wrocławiu, wykłada również w Państwowym Pomaturalnym Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy we Wrocławiu.

Brała udział w licznych wystawach fotograficznych w kraju i za granicą. Ma na swoim koncie publikacje w książkach i czasopismach poświęconych sztuce, w tym fotografii.

Od 2004 r. zajmuje się tematyką monideł, pisząc o nich, kolekcjonując je oraz tworząc współcześnie monidła w Pracowni Fotografii i Monideł.

Więcej informacji na stronie: www.emonidla.pl 

Yolanta Nitka Nikt, ur. we Wrocławiu, obecnie mieszka w Obornikach Śląskich. Absolwentka wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Dyplom uzyskała w 1988 r. w pracowni prof. Józefa Hałasa.

Zajmuje się głównie malarstwem olejnym, a także rysunkiem, tworzy kolaże na papierze. Pasjonuje ją sztuka ludowa i prymitywna.

W swoich pracach posługuje się uproszczonym językiem malarskim, na płótnach umieszcza własne teksty (słowa wskazują elementy nieobecne na obrazie, np. kierunek wiatru).

Pseudonim artystyczny „Nikt” przybrała na V roku studiów z sympatii do prostoty i Nikifora. W wolnych chwilach uprawia ogród. Czasem pisze wiersze.

Fot. Archiwum muzeum

Program Nocy Muzeów

16 maja 2015, godz. 16.00-24.00

Wstęp wolny

godz. 16.00 - 17.30
 „Ludowe inspiracje… Zrób sobie monidło”
warsztaty dla osób od lat 5 do …100 lat

Uczestnicy zobaczą wystawę „Ludowe inspiracje”, dowiedzą się, co to jest monidło i jak może ono inspirować współczesnych artystów. Następnie każdy uczestnik zostanie sfotografowany, a wydrukowany wizerunek posłuży mu do wykonania tradycyjnego monidła.

godz. 16.00-17.30
 „Cacka, leluje, kodry – wariacje z wycinanką”
warsztaty dla osób od lat 5 do …100 lat

W nawiązaniu do tematyki wystawy „Ludowe inspiracje” uczestnicy spróbują samodzielnie wykonać wycinanki i skomponować z nich wielki collage.

godz. 18.00
otwarcie wystawy „Ludowe inspiracje” prezentującej wycinanki Kasi Kmity, collage Jolanty Nitki Nikt i monidła Ewy Martyniszyn

godz. 20.00

pokaz filmu „Dolny Śląsk. Lud jego zwyczaje sposób życia, pieśni, muzyka i tańce…Ormianie

od godz. 21.15

Towarzystwo Ormian Polskich zaprasza na:
- warsztaty linorytu ormiańskiego – Klaudia Maślej,
- koncert klasycznej muzyki ormiańskiej - Gerog Sayegh (skrzypce), Aram Sayegh (gitara), -
- prezentację rekonstrukcji średniowiecznej zbroi rycerza ormiańskiego z Podola,
- opowieść o specjałach kuchni Ormian kuckich (połączona z degustacją)

godz. 16.00 – 22.00

możliwość zakupu przysmaków ormiańskich przygotowanych przez Restaurację ARMINE

Zobacz też:

Monidła

Etnoinspiracje

Noc Muzeów w Sierpcu

Śląskie demony

Fotografie od szewca