2015-05-14 Śląskie demony

Sralabartek, Meluzyna i Heksa. Te i inne śląskie demony, będzie można spotkać w Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” w nocy z 16 na 17 maja, podczas imprezy „Śląskie demony-horror w skansenie” organizowanej w ramach Nocy Muzeów.

Wszyscy odwiedzający skansen, będą mogli przejść po terenie muzeum wraz z przewodnikiem wyznaczoną trasą, na której będą na nich czyhać różnego rodzaju strachy.

Fot. Archiwum muzeum

Goście nie tylko zobaczą śląskie demony, ale i dowiedzą się jakie miały znaczenie w dawnych wierzeniach oraz podaniach.

Pierwsze wzmianki dotyczące demonów funkcjonujących w wierzeniach ludności na ziemiach polskich pochodzą właśnie ze Śląska.

Prof. Aleksander Gieysztor w Mitologii Słowian napisał: 
Demony duszą i gniotą, straszą jękiem, płaczem i gwizdem, śmiechem, klaskaniem, jeżdżą na ludziach, wysysają krew i mleko, wyżerają wnętrzności, męczą kobiety ciężarne, odmieniają niemowlęta, porywają dziewczyny i kobiety, wchodzą w stosunki płciowe z ludźmi. Demony niepokoją swym śpiewem i muzyką, potrafią zgubić swym tańcem. Mogą to być także nieokreślone strachy czyhające na człowieka „tam, gdzie straszy”: u grobu, w mieszkaniu, przy zachowanym skarbie, na miejscu zbrodni, przy moście.

Ale Stanisław Poniatowski, podawał na początku XX wieku w Kulturze duchowej, że według starszych wierzeń demon domowy jest życzliwym opiekunem i nocą, gdy nikt nie widzi, użytecznie pracuje dla domu. Należy więc traktować go z szacunkiem i nie bronić resztek jedzenia. Jeszcze dawniej było też u nas i karmienie demonów domowych, co gromili w Polsce w XV st. kaznodzieje, występując przeciwko czczeniu po domach dusz przodków, jako tzw. ubożąt.

Fot. Archiwum muzeum

Badacz, dr Leonard Pełka w pracy Polska demonologia ludowa charakteryzuje demony jako opiekuńcze,  otaczane czcią i powszechnym szacunkiem. Posiadanie bowiem przychylnego demona domowego, życzliwej doli i sporysza, stanowiło gwarancję dobrej egzystencji całej rodziny i wszystkich domowników. Szczególnie więc przestrzegano zasady systematycznego ‘karmienia’ owych demonów. Naczynia z ofiarnym jadłem i napojami ustawiane były, zwłaszcza przez kobiety, przy otworze pieca chlebowego, na przyzbie lub w kącie izby, na strychu, koło studni, w oborze oraz w ogrodzie (zazwyczaj pod krzakiem bzu).

Jakie demony będzie można spotkać w skansenie, warto przekonać się przychodząc na Noc Muzeów. Początek godzina 19.00.

O godzinie 23.00 w okolicach karczmy odbędzie się spektakl taneczno – muzyczny „ Ogrodnicy” teatru Pantoplast z Dąbrowy Górniczej. 

Zobacz też:

Noc Muzeów w Sierpcu

Fotografie od szewca

Czarownice i demony

Św. Łucja i złe moce

Sabat czarownic