Pobierz MP3
- Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj
Festiwal Czango czytaj
Festiwal Czango czytaj- Kolęda Hej w dzien narodzenia
Kolędy Podkarpacia czytaj - Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj
Partnerzy
Kontakt
2015-02-01 Grupy zapustne
Co takiego ludziom gra w duszy, że – mimo zaniku zwyczajów kolędniczo-maskaradowych – wciąż jeszcze można spotkać przebierańców - grupy osób oddających się zabawie zapustnej, pogańskiemu rozpasaniu.
To z pewnością chęć zabawy, ale również siła tradycji, by obrzędów tych nie wyrzucać z pamięci narodu.
Jak dawniej świętowano, można przekonać się odwiedzając Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie. Wystawione są tam maszkary, postaci zabawy zapustnej. Ale najcenniejsze są pokazy audiowizualne, na którym można zobaczyć jak wyglądały, jak tańczyły, jak śpiewały grupy zapustne.
Fot. Archiwum własne
Grupy zapustne - fragment wystawy Czas świętowania w PME
Większość uczestników maskarad udaje kogoś lub coś, kim lub czym nie jest – poprzez swoje zachowanie lub przez zmianę swojego wyglądu, najczęściej zasłaniając całe ciało, czasem wyłącznie twarz lub fragmenty ciała i twarzy.
Najstarszą formą przebrania jest okręcanie ciała słomianymi powrózłami. Dawniej w ten sposób przebierano się za Dziada.
Ale nieco później Dziad – kolędnik miał słomiany strój i stożkowe czapki. Dzisiaj można spotkać takich Dziadów, zwanych Jakucami w Nowy Rok w dzielnicy Zabłocie w Żywcu. Zamiast jednak słomianych ubrań noszą dres, ale - za to zgodnie z tradycją – wkładają stożkowe czapki.
Podobny wygląd mają Dziady śmigustne, które pojawiają się w Lany Poniedziałek we wsi Dobra koło Limanowej. Warto pamiętać, że Dziady nie mówią, tylko pohukują – uosabiają bowiem albo zmarłych przodków, albo istoty demoniczne.
Fot. Archiwum własne
Grupy zapustne - fragment wystawy Czas świętowania w PME
1. Grupy kolędnicze - kadr z filmu
2. Maska diabła
3. Maska króla i bociana
4. Maska postaci
Niektóre postaci o zwierzokształtnym wyglądzie mają dzwonki przywiązane do pasa. Biegnąc, maszerując lub tańcząc wydają dźwięki z różnym natężeniem, aby w kulminacyjnym punkcie obrzędowania hałas dzwonków osiągnął największe natężenie.
Taka hałasująca postać, zwana Pucherokiem, pojawia się np. rano w Niedzielę Palmową w Bibicach i Zielonkach pod Krakowem. Trzaskanie z bicza to druga możliwość robienia hałasu w grupach zapustnych. Taki zwyczaj kultywują Jakuce z Zabłocia w Żywcu w okresie noworocznym i zapustnym.
Wśród postaci zwierzęcych pierwszoplanową rolę odgrywa koza, bodąca swoimi rogami kobiety i ziemię, koń z dosiadającym jeźdźcem, niedźwiedź, Turoń – swego czasu uważany za najbardziej klasyczną postać w grupach zapustnych, obecnie coraz rzadziej występujący.
Fot. Archiwum własne
Grupy zapustne - fragment wystawy Czas świętowania w PME
1. Postać turonia
2. Maska diabła
3. Maska śmierci
4. Maska Cygana
Przebierano się także za Cyganów, Żydów i Murzynów – przez uczernienie twarzy i rąk sadzą. Najpóźniej w grupach zapustnych pojawili się: lekarz, policjant i kominiarz czy fotograf.
Wśród przebierańców nie powinno zabraknąć także młodej pary. Są tam też postaci Diabła, Śmierci, Trzech Króli, Króla Heroda, Judasza, świętego Mikołaja.
Zobacz też:
Kujawskie zapusty
Artyku�y polecane
- Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )