Pobierz MP3
- Starej babie młodego się zachciało
- Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj - Opowieść O czarnoksiężniku i trzech dziewicach
Konkurs na pamiątkę czytaj - Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj
Festiwal Czango czytaj
Partnerzy
Kontakt
2013-01-27 Kolędowanie, zapusty
Zbliża się święto Matki Boskiej Gromnicznej – dzień, w którym zgodnie z tradycją, z domostw powinny definitywnie zniknąć bożonarodzeniowe drzewka. Spotkanie Gromnica – zimy połowica 29 stycznia w Muzeum Etnograficznym w Toruniu będzie jedną z ostatnich okazji, by zgromadzić się przy choince i wspólnie pośpiewać kolędy.
Początek zabawy o godz. 12.00.
Specjalnym gościem styczniowego Muzeum-Panaceum będzie zespół Podgórski Walczyk. Będzie można też posłuchać etnologicznej opowieści o zapustach, obejrzeć archiwalne filmy prezentujące zwyczaj chodzenia z kozą na Kujawach, a także poznać akcesoria zapustnych kolędników z muzealnej kolekcji.
Na Kaszubach, Kociewiu i ziemi chełmińskiej kolędników zwano gwiżdżami, gwiazdkami lub gwiazdorami. Wśród nich najważniejszą rolę odgrywały tajemnicze postacie w słomianych płaszczach.
Fot. Archiwum własne - fragment bożonarodzeniowej wystawy
1. Postać Gwiżdża
2. Postać Niedźwiedzia
Towarzyszyli im przebierańcy z maszkarami zwierzęcymi: bocianem, koniem, niedźwiedziem i kozą, a także muzykant. W odwiedzanych domach kolędnicy śpiewali, tańczyli i płatali figle. Na pożegnanie składali życzenia i dziękowali za dary. Obchodzenie domów z maszkarami zwierzęcymi miało zagwarantować zdrowie, siłę i płodność.
Fot. Archiwum własne - fragment bożonarodzeniowej wystawy
1. Bocian
2. Diabeł
Podobnie jak w innych regionach Polski wędrowali też kolędnicy z szopkami. Byli to chłopcy lub dorośli mężczyźni. Śpiewali kolędy, składali życzenia i pokazywali przedstawienia o narodzinach Jezusa. Często w szopkach – wśród figurek Świętych – znajdowały się też postacie świeckie. Nawiązywano w ten sposób do wydarzeń aktualnych.
Kolędnicy pojawiali się też w Trzech Króli – chłopcy przebrani za królów Kacpra, Melchiora i Baltazara. Mieli na głowach papierowe korony, hałasowali diabelskimi skrzypcami i burczybasem. Trzej królowie czasem wędrowali także z gwiazdą.
Fot. Archiwum własne - fragment bożonarodzeniowej wystawy
Trzej Królowie z burczybasem (instrument w kształcie beczki z ogonem z włosia końskiego)
W ostatnie dni karnawału, a więc w zapusty – bawiono się hucznie. W tym czasie także pojawiali się kolędnicy w przebraniach kozy, niedźwiedzia, konia, bociana, a także dziada, baby, Żyda, Cygana, Młodej Pary.
Fot. Archiwum własne - fragment bożonarodzeniowej wystawy
1. Postać Kozy
2. Wyrób maszkary zwierzęcej - Kozy
Obecność maszkar zwierzęcych miała pobudzić przyrodę i spowodować szybkie nadejście wiosny. Na Kujawach i na Pałukach po zakończeniu pochodów urządzano zabawę zwaną podkoziołkiem, podczas której dziewczęta „kupowały” tańce, wrzucając monety pod koziołka – figurkę wystruganą z drewna, marchwi lub brukwi.
Aby zapewnić urodzaj, w zapustny wtorek w karczmach odbywały się spotkania kobiet, które „skakały na wysoki len”.
Na Kujawach, po zakończeniu zabawy, wywożona jednego z muzykantów na taczce poza granice wsi i tam symbolicznie go uśmiercano uderzając w niego garnkiem popiołu.
Kobiety, które w karnawale wyszły za mąż, musiały się wkupić w grono mężatek. Starsze gospodynie wiozły je na udekorowanych zielenią wozach do karczmy. Młode mężatki zapraszały je na wódkę i poczęstunek.
Poza tym będzie można dowiedzieć się jak obchodzono święto Matki Boskiej Gromnicznej oraz jakie wierzenia i praktyki łączyły się z tym dniem.
Muzeum organizuje tę karnawałową prezentację w ramach cyklu Muzeum Panaceum, organizowaną dla osób po 55 roku życia. Spotkania te mają uaktywnić osoby, często już przebywające na emeryturze.
Zobacz też:
Matki Boskiej Gromnicznej http://wiano.eu/article/779
Rytuały ludowe Matki Boskiej Gromnicznej http://wiano.eu/article/241
Kolędowanie na Kurpiach http://wiano.eu/article/1343
Żywieckie Gody http://wiano.eu/article/1995
Z szopką w Adwencie http://wiano.eu/article/725
Grupy zapustne Kujawy http://wiano.eu/article/1452
Zabawy ostatkowe http://wiano.eu/article/832
Artyku�y polecane
- Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )