2011-02-01 Moc gromnicy

Okres Bożego Narodzenia kończy się 2 lutego w święto Matki Boskiej Gromnicznej.  W tym dniu wierni zanoszą grube świece tzw. „gromnice” do poświęcenia w kościele. Nasi przodkowie wierzyli, że  Maryja – gromnicą symbolizująca Pana Jezusa – odpędzi od nich wszelkie zło.

Święto to było też nazywane Dniem Oczyszczenia.

Ksiądz święci palące się podczas nabożeństwa świece, które po mszy wierni zanoszą do domu. Dobrą wróżbą było, jeśli płomień udało się donieść do domu albo gdy trzy krople wosku spadły na rękę.

Poświęcona gromnica jest oznaką wiary, nadziei i miłości. Wierzono, że ma magiczną moc przepędzania wszelkiego zła, m.in. od burzy i od ognia. Wypalano jej płomieniem krzyż na belkach stropowych w izbie, by chronił od piorunów.  Robiono tak, bo uważano, że świeca poświęcona w tym dniu posiada moc odwracania piorunów i błyskawic, stąd wzięła się jej nazwa. W czasie burzy zapalaną gromnicę stawiano w oknie, także obchodzoną z nią dom i całe obejście.

Wierzono również w medyczną moc gromnicy. Na Podlasiu np. płomieniem zapalonym w kościele opalano dzieciom końce włosów, aby ustrzec je od zapalenia uszu. W rejonie Kolbuszowej wdychano dym, który unosił się z knota wierząc, że takie zabiegi uchronią od bólu gardła, próchnicy zębów i innych chorób.

Na ziemi rzeszowskiej świecę okręcano paskiem lnianej kądzieli. Poświęcone pasemko lnu palono później nad chorymi, cierpiącymi na różne zakaźne rumienie. Wierzono, że w ten sposób spala się róże lub płomienicę i inne ostre choroby z zapalnym odczynem skóry.

Gromnice przechowywano w wielkim poszanowaniu, najczęściej za świętym obrazem lub przy oknie. Zapalano je tylko w ważnych momentach, np. w czasie burz, wkładano też do ręki umierającym. 

Dawniej świece były wykonywane z prawdziwego wosku pszczelego. Zajmowali się tym rzemieślnicy, a także pszczelarze posiadający większe pasieki.

Świece wyrabiano na dwa sposoby: polewając woskiem knoty zawieszone na specjalnym kole albo wlewając roztopiony wosk do specjalnej blaszanej formy. Gromnice kupowano zwykle na targu, poprzedzającym dzień Matki Boskiej Gromnicznej. 

Fot. Archiwum idacdonikad2.blox.pl

Polewanie knotów woskiem

Odlewanie świec woskowych nazywano laniem światła. Tradycja ta była żywa jeszcze do niedawna na Rzeszowszczyźnie i Sądecczyźnie.

Zważywszy na lecznicze zalety wosku pszczelego, wiara naszych przodków w moc uzdrawiającą gromnicy, być może nie była taka bezzasadna. 

Obecnie pszczelarze, podpierając się nauką, zalecają systematyczne palenie świec z wosku pszczelego  – codziennie przez 15-60 minut po uprzednim przewietrzeniu pomieszczenia. 

Fot. Archiwum własne

1. Świece z wosku pszczelego 2. Wosk pszczeli

Paląca się świeca:

- leczy i amortyzuje powietrze zapachem miodu
- wydziela jony ujemne promieniowania pochodzącego od komputera, telewizora, telefonu komórkowego i innych urządzeń elektronicznych
- działa pozytywnie na układ oddechowy, choroby płuc w tym alergię i astmę
- likwiduje zapach dymu tytoniowego
- działa kojąco i uspakająco.

Ks. Czesław Klimuszko (uznany zielarz) radził stosować świecę dla neutralizacji szkodliwego promieniowania podziemnych żył wodnych.

Jedna paląca się świeca osłoni od szkodliwych fal przeciętnej wielkości mieszkanie.

Knot gasimy mokrymi palcami.

W woskowe świece można zaopatrzyć się u pszczelarzy.