Pobierz MP3
- Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj - Starej babie młodego się zachciało
Festiwal Czango czytaj- Opowieść O czarnoksiężniku i trzech dziewicach
Konkurs na pamiątkę czytaj
Festiwal Czango czytaj
Partnerzy
Kontakt
2010-12-10 Z szopką w Adwencie
Kolędowanie z szopką w Adwencie stało się w ostatnich latach bardzo popularne nie tylko na wsi, ale i w miastach, w różnych regionach Polski. Chłopcy z własnoręcznie wykonanymi szopkami z tekturowych pudełek, czasem tylko ze świąteczną pocztówką, obchodzą domy.
Ich odwiedziny ograniczają się zazwyczaj do pośpiesznego odśpiewania popularnej kolędy i odebrania drobnego datku.
Fot. Archiwum Muzeum Etnograficzne w Toruniu
Kolędnicy, Toruń, 2001
A jak to było dawniej? Informacja o tym znajduje się w materiałach źródłowych dotyczących połowy XIX wieku. Na Kaszubach, Kociewiu, ziemi chełmińskiej kolędnicy z szopkami pojawiali się już w Adwencie i w Wigilię Bożego Narodzenia. "W Prusach Zachodnich u Kaszubów katolików w wigilię Bożego Narodzenia chłopcy obchodzą po wsi, nucąc pieśni powitalne, za co otrzymują cośkolwiek żywności (nazywają to szopką; ale i polska nazwa kolęda jest tu Kaszubom znana)" - czytamy.
Fot. Archiwum Muzeum Etnograficzne w Toruniu
1. Z szopką, Kościerzyna, Kaszuby, ok. 1905 (za: „Gryf” 1909, s. 259)
2. Szopka, wyk. J. Mańkowski, Osiek, Kociewie, lata 60. XX w. (ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Toruniu)
Szopki były nieduże, kolędnicy przenosili je zawieszając sobie na szyi. Miały kształt stajenki z gwiazdą na dachu, z figurkami z drewna, tektury lub szmatek.
Z szopkami wędrowali chłopcy lub nieżonaci mężczyźni. Czasem towarzyszyli im dwaj pomocnicy z burczybasem, śpiewający kolędy.
W zamian za życzenia częstowano ich, dawano drobne pieniądze. Zwyczaj ten przetrwał w niektórych miejscowościach do czasów współczesnych.
Kolędowanie z szopką ma rodowód chrześcijański. Historia powstania szopki wiąże się ze św. Franciszkiem z Asyżu, który w 1223 r. w Noc Bożego Narodzenia na leśnej polanie w Greccio ustawił żłobek, by z innymi mnichami adorować Dzieciątko Jezus.
Dzięki franciszkanom szopka rozpowszechniła się w kościołach całej Europy.
Początkowo figurki ustawiane w szopkach były nieruchome. Z czasem zaczęto nimi poruszać na wzór teatrów marionetkowych.
Stopniowo przedstawienia nabierały bardziej rozrywkowego charakteru, a zabawa zastąpiła pobożny nastrój, co spowodowało zakaz wystawiania szopek w kościołach. Od XVIII wieku zezwalano tylko na ustawianie w świątyniach żłobków i nieruchomych figur.
Zwyczaj ten zachował się w kościołach do dzisiaj, ale w niektórych klasztorach szopki wyposażone są w mechanizmy umożliwiające poruszanie się figurek. Na skutek wspomnianych zakazów, w 1 poł. XVIII w. widowiska szopkowe przestali urządzać zakonnicy, a zajęli się tym żacy, młodzież rzemieślnicza i parobcy wiejscy.
Hanna M. Łopatyńska
Artyku�y polecane
- Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )