2012-01-20 Maszkary zapustne

Tak zwane "maszkary zapustne", czyli karnawałowe, i towarzyszące im przebieranie się w różne kostiumy było popularne w zachodniej Europie już w średniowieczu.

Stamtąd zwyczaj ten przeniósł się do Polski i na Litwę, gdzie w zapusty przebierano się nie tylko za ludzkie postaci - Żydów, Cyganów lub dziadów, ale także za zwierzęta - niedźwiedzie, konie, kozy i bociany.

Fot. Archiwum muzeum

Maski zapustne - Oddział Etnografii Muzeum Narodowego w Gdeańsku

Maszkarę można wykonać z tektury, ze sznurków, z różnych elementów ozdobnych. Ważne, żeby zapusty w ogóle świętować, bo ci, którzy tego nie robią, w ciągu roku mogą nie opędzić się od nieszczęść – powiadają starsi ludzie.

Fot. Archiwum własne

Muzeum Etnograficzne w Toruniu

1. Pokaz - jak wykonać maskę zapustną. Najpierw trzeba głowę zwierzęcia wystrugać z drewna i umocować ją na kiju. Potem malujemy farbami głowę maszkary.

2. i 3. Przebieraniec trzyma kij z głową maszkary i narzuca na głowę prześcieradło

Zapustowi przebierańce chodzą od domu do domu, płatają figle, śpiewają i domagają się poczęstunku. Drzwi każdego domostwa stoją otworem, bo wraz z nimi przychodzi dostatek i urodzaj.
W zapusty trzeba dużo jeść, nawet 12 razy i wtedy w ciągu całego roku człowiek czuje się syty i silny.

Fot. Archiwum własne

Wystawa w Muzeum Etnograficznym w Warszawie

1. Dziób bociana przybijamy do prześcieradła, następnie zawiązujemy węzeł - powstaje głowa bociana. Przebieraniec ukrywa się pod prześcieradłem

Proste, trójwymiarowe maski maszkar, jakie spotykało się dawniej w Polsce w czasie zapustów – boćka, kozy, niedźwiedzia i innych straszydeł, można nauczyć się wykonać na warsztatach, które organizują muzea etnograficzne. Chętni nauczą się też piosenek zapustnych.

Fot. Archiwum muzeum

Maski zapustne - Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie