2014-10-16 Haft łowicki ręczny

Nie tylko petynka… W kręgu haftów regionalnych – pod takim tytułem odbywały się w maju w Łódzkim Domu Kultury warsztaty edukacyjne, promujące haft łowicki. Uczestniczki projektu i twórczynie ludowe spędziły wiele godzin na wspólnym haftowaniu.

Fot. Archiwum własne

Nauka haftowania podczas warsztatów

1. i 2. Haft płaski

3. i 4. Haft koralikowy

Efekt ich prac można zobaczyć w Muzeum  Łowickim do 31 października.

Fot. Archiwum własne

Wyroby uczestników warsztatów - fragment ekspozycji w Muzeum w Łowiczu

1. Torebka - haft koralikowy

2. Zasłonki - haft płaski cieniowany

3. Torba - haft krzyżykowy

4. Poszewka na poduszkę - haft płaski cieniowany

1. Torba i pasek - haft płaski koralikowy

2. Stojak na gazety - haft płaski cieniowany

3. Torebki wizytowe  - haft koralikowy

3. Obrazek na ścianę - haft krzyżykowy

Uczestniczki poznały najstarsze szycie w regionie tzw. polskie, wykonane stebnówkami i łańcuszkiem, niezwykle archaiczne, ubogie w kompozycji i kolorystyce.

Pod koniec XIX wieku w Łowickiem zaczęto wykorzystywać tzw. szycie ruskie, czyli hafty wykonywane ściegami krzyżykowymi, wprowadzające motywy roślinne, o bogatej gamie kolorystycznej. Charakterystyczny staje się motyw róży i bratka.

Na początku naszego wieku pojawia się haft płaski, a wraz z nim naturalistyczna róża oraz inne kwiaty uzupełniające kompozycje, wtedy jeszcze szlakowe, wypełniające przyramki koszul, mankiety czy listwy wełniaków i zapasek (fartuchów).

Fot. Archiwum własne

Hafty łowickie i rysunki haftów - fragment wystawy w Muzeum w Łowiczu

W latach 20.tych XX wieku te same kompozycje zaczęto wyszywać koralikami. Wtedy też rozpowszechnia się biały haft richelieu o bogatych motywach roślinnych.

Fot. Archiwum własne

1. i 2. Haft richelieu

1. i 2. Haft tzw. polski

Ściegi w hafcie łowickim

W okresie międzywojennym zaczyna się rozpowszechniać haft maszynowy, wypierając ręczny. Niemniej w regionie łowickim jest jeszcze wiele kobiet, które kontynuują tradycje haftu ręcznego.

Najstarsze hafty były w kolorach czarnym, czerwonym i pomarańczowym, potem ich kolorystyka zaczęła się wzbogacać, osiągając niezwykłą barwność.

Okazało się podczas warsztatów, że popularność haftów łowickich nie jest tożsama z ich znajomością. Dzięki projektowi haft łowicki z jego niepowtarzalnymi kompozycjami stał się rozpoznawalny przez uczestniczki projektu.

Fot. Archiwum własne

Hafty na stroju ludowym łowickim

 Hafty łowickie XIX/XX w. i okres międzywojenny

Teraz uczestniczki warsztatów swoją wiedzę przekażą innym, a ich wyroby staną się same w sobie przekazem tradycyjnych wartości.

Na wystawie znajdują dwie grupy prac: elementy ubioru: kaftany, kamizelki, torebki, kosmetyczki, biżuteria – wisiorki i bransoletki  oraz wyroby dla domu, takie jak obrusy, serwetki, bieżniki, zasłonki, poduszki.

Fot. Archiwum własne

1. Kamizelka - haft koralikowy

2. Makatka - haft koralikowy

3. Obraz haftowany - haft krzyżykowy

4. Torebki wizytowe - haft koralikowy

Wśród eksponatów jest jeszcze trzecia grupa – oryginalne pamiątki, igielniki, okładki, wzorniki, obrazki, które pozostaną zawsze w pamięci jako nośniki tradycji. 

Fot. Archiwum własne

Stare fotografie z kolekcji muzeum i prywatnych - ekspozycja na wystawie w Muzeum w Łowiczu

Warto przyjrzeć się starym fotografiom, na których zostały utrwalone stroje łowickie, zmieniające się w czasie w swej kolorystyce i bogactwie haftów.

Alicja Woźniak 

Zobacz też:

Haft łowicki maszynowy

Haft łowicki

Nauka haftu

Encyklopedia haftu

Haft kujawski

Haft biskupiański

Haft kaszubski

Haft sieradzki

Haft kujawski
Haft kurpiowski