2011-10-03 Haft sieradzki

Haft sieradzki -  do dzisiaj się wykonuje, ale nie tak często, jak np. w regionie łowickim. Zdobi się nim głównie zapaski  na potrzeby własne i zespołów folklorystycznych, sporadycznie serwetki, niekiedy bieliznę stołową. Są to piękne wzory kwiatowe, które warto mieć w swojej domowej kolekcji.

Fot. Archiwum własne

1. 2. 3. Haft sieradzki na zapaskach

4. Haft sieradzki na chuście

Kobiety, które wyjeżdżały do pracy poza granice regionu, przywiozły modę na zdobienie zapasek haftem płaskim. Wyszywano nićmi bawełnianymi na różnobarwnych, najczęściej gładkich tkaninach zarówno bawełnianych jak i wełnianych.

Szlaki haftu, zawsze kwiatowego, rozmieszczano wzdłuż trzech boków zapaski. Motywy tych haftów były wzorowane na drukowanych wstążkach oraz innych tkaninach fabrycznych. Wiejskie hafciarki potrafiły dostosować je do potrzeb haftu i stworzyć własne interpretacje.

Fot. Archiwum własne

Fragment wystawy w muzerum rolnictwa w Szreniawie

1. Czapeczki dziecięce 2. 3.4.5. Serwetki, poszewki na poduszki, zakładki współcześnie haftowne haftem sieradzkim

Hafty na zapaskach XIX wiecznych były skromne. Miały niewielką skalę barw. Wykonywano  je nićmi w kolorze czerwonym, amarantowym, zielonym, białym i niebieskim.

Szczytowym okresem rozwoju haftu sieradzkiego były lata 1918-1957. Pojawiły się znacznie bogatsze kompozycje, robione różnorodnymi i wielobarwnymi nićmi. Używano wszystkich ściegów atłaskowych i sznureczka.

Najbardziej charakterystyczny dla ziemi sieradzkiej jest jednak haft płaski. Nakłada się go nitkami gęsto, ściśle, ścieg koło ściegu, tworząc i zapełniając dowolne płaszczyzny geometryczne (kropki, kółka, linie proste, faliste lub zygzakowate) bądź kwietne (róże - zazwyczaj czerwone, konwalie, niezapominajki, rzadziej bratki i stokrotki), przy czym długość ściegów bywa dowolna.

Kwiaty często były osadzone na gałązkach z zielonymi, niekiedy cieniowanymi listkami.

Na płóciennych fartuchach pojawiły się zwarte, rytmicznie powtarzające się barwne szlaki kwiatowe. Umiejscowiano je wzdłuż boków i u dołu fartucha.

Również kobiece koszule są zdobione skromnym haftem na mankietach. Natomiast na ramionach koszul umieszczano pojedyncze, duże kwiaty (najczęściej róże), od których rozchodziły się łodyżki z drobnymi listkami i małymi pączkami.

Haftem białym ozdabiane są tiulowe czepce.

W połowie XX wieku obok motywów kwiatowych na haftowanych ręcznikach i makatkach zaczęły pojawiać się wyobrażenia ptaków, przeważnie kogutów.

Fot. Archiwum własne

Makatka. Wystawa w muzeum rolnictwa w Szreniawie

Do haftowania zaczęto również stosować mulinę, kordonek i atłasek.

Największe i najbogatsze kolekcje stroju sieradzkiego znajdują się w zbiorach Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi oraz w Muzeum Regionalnym w Sieradzu.

Zobacz też:

Haft kujawski http://wiano.eu/article/1122

Haft kurpiowski http://wiano.eu/article/1094

Haft kaszubski http://wiano.eu/article/814