2013-02-14 Zabawki ludowe

Aż 74 niezwykłe, bo przedwojenne, zabawki „malowane fantazją” można obejrzeć na wystawie w Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach. Nawiązują w treści, formie i zdobieniu do polskiego folkloru, szczególnie krakowskiego.

Fot. Archiwum muzeum - Marcin Wąsik

1. Kolędnicy

2. Lajkonik

Wykonane zostały przez rzemieślników ze spółdzielni „Warsztaty Krakowskie”, a zaprojektowane przez artystów jako prototypy dla ówczesnej produkcji.

Do ich zrobienia rzemieślnicy wykorzystywali materiały i techniki znane w kulturze ludowej.  

Są wśród nich: figurki ptaszków na sprężynce, nawiązujące do tradycyjnych emausowych zabawek, figurki krakowianek, krakowiaków, górali, żydów, lajkoników, skrzynie-katarynki, a także postacie z legend krakowskich np. Pan Twardowski i Smok Wawelski, którymi inspirowała się w swoich projektach Zofia Stryjeńska.

Popularna pamiątka z Sukiennic, smok o wijącym się wężowym ciele, sprzedawana do dziś, jest projektem Zofii Stryjeńskiej.

Fot. Archiwum muzeum - Marcin Wąsik

1. Smok Zofii Stryjeńskiej

2. Gąska

3. Pawie

4. Figurki krakowiaków

Artysta malarz, Antoni Buszek, wprowadził natomiast innowacyjną jak na owe czasy metodę artystycznego kształcenia, polegającą na zdobieniu gotowych wyrobów przez dzieci, które malowały zabawki w „fantazyjne”, samodzielnie wymyślone wzory.

Do aranżacji plastycznej sali użyto powiększonych kart z wzornika Józefy Kogut, jednej z najzdolniejszych uczennic Warsztatów.

Stworzyła ona wzornik z fantazyjnymi wzorami kwiatowymi i bajkowymi, smokami, ślimakami i motylami, którymi zdobiła zabawki.
Wystawie towarzyszyć będzie cykl spotkań edukacyjnych związanych z tematem ekspozycji.

Kurator wystawy jest Katarzyna Hodurek-Kiek. Wystawę można oglądać do 31 sierpnia.

„Warsztaty Krakowskie”  było to stowarzyszenie zawodowe o typie spółdzielczym, które działało przy Muzeum Techniczno-Przemysłowym w Krakowie w latach 1913-1926.

Celem Warsztatów było projektowanie i wytwarzanie przedmiotów codziennego użytku w celu podnoszenia jakości życia. Wytwarzane obiekty obejmowały: architekturę wnętrz, meble, batiki na tkaninie i drewnie, kilimy, kuty metal, oprawy książek, grafikę użytkową i zabawki.

Z Warsztatami związani byli tacy twórcy jak Zofia Stryjeńska, Wojciech Jastrzębowski, Antoni Buszek.

W 1925 roku na Wystawie Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemysłu w Paryżu Warsztaty Krakowskie zdobyły najwyższą nagrodę -  Grand Prix oraz zostały uhonorowane licznymi nagrodami w dziale zabawkarstwa. Indywidualne nagrody otrzymali również artyści.

Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie posiada w swoich zbiorach niezbyt liczną, ale tylko tam zachowaną, kolekcję zabawek z Warsztatów.

Zobacz też:

Polskie zabawki w Chorwacji http://wiano.eu/article/1994

Zabawki ludowe http://wiano.eu/article/739 

Zabawki ludowe http://wiano.eu/article/657

Dawne zabawy ludowe http://wiano.eu/article/1807

Ludowe zabawki http://wiano.eu/article/1044

Zakręcone zabawki http://wiano.eu/article/543

Dawne gry i zabawy http://wiano.eu/article/1046

Ludowe zabawki http://wiano.eu/article/1034

Robimy zabawki http://wiano.eu/article/1051

Megazabawki http://wiano.eu/article/635