2010-07-09 Zakręcone zabawki

Na krakowskim Placu Wolnica w dniach 10 i 11 lipca będzie można  zgłębić sekrety wyrobu zabawek ludowych podczas warsztatów "Czary od rzeczy - zakręcone zabawki".

Polskie zabawki ludowe wyróżniają niezwykłe formy. Wyrabiane były sezonowo, gdyż ich twórcy na co dzień zajmowali się rzemiosłem lub rolnictwem. Robiono je głównie z gliny i drewna, a produkcja była „seryjna”: lepiono je ręcznie lub wycinano  z szablonu, a wzory malowano, ryzowano lub wypalano.

Fot. Archiwum muzeum w Szydłowcu i własne

Wielobarwne karuzelki, bryczki, koniki, klepoki (ptaki na kółkach poruszające skrzydłami), gliniane gwizdki, ptaszki i kołyski dla lalek można było kupić na targach, jarmarkach i odpustach.

Gmina Stryszawa to jedna z miejscowości żywieckiego ośrodka zabawkarskiego. Tradycja zabawkarska przekazywana była tam z pokolenia na pokolenie, często angażowała całą rodzinę. Mężczyźni wykonywali poszczególne elementy, kobiety i dzieci zajmowały się zdobieniem. Najstarsze wytwarzane tu zabawki to: grzechotki, taczki, wózki, kołyski, karetki z konikami, karuzelki i drewniane malowane ptaszki.

Fot. Archiwum muzeum

Z wyrobu tych ostatnich Stryszawa znana jest od ponad stu lat. Gile, szczygły, wilgi, dzięcioły, dudki, kukułki, zimorodki czy bociany odznaczają się fantastyczną, bogatą kolorystycznie polichromią.

Kolorowe ptaszki rozsławiły Stryszawę. Można je było kupować na krakowskich straganach. Konkurowały z zabawkami wyrabianymi przez krakowskich murarzy, bezrobotnych w sezonie zimowym. Dla krakowskich zabawek charakterystyczne były sprężyny, na których osadzano drewniane figurki ludzi i zwierząt. Najpopularniejsze były ptaszki i rozmaite postaci, np. kominiarze, uliczni sprzedawcy, flisacy
i kosynierzy w strojach krakowskich i Żydzi. Często pojawiały się także postaci z legend i folkloru krakowskiego, jak Lajkonik z całym orszakiem czy Pan Twardowski.