2011-07-21 Wiejskie zaloty

O wiejskich zalotach będzie można dużo usłyszeć na dzisiejszym spotkaniu z cyku Entoczwartki w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Jaka była chłopska miłość – romantyczna i sielankowa czy brutalna, jurna, obsceniczna?

Fot. Archiwum muzem

Tego wszystkiego można się dowiedzieć z ballad, pieśni, przyśpiewek ludowych, a także oczywiście z opowieści. 

Miłość to temat bardzo popularny w balladach, pieśniach i przyśpiewkach ludowych.

Niespełnione pragnienia i liczne przeszkody stojące na drodze kochanków, tęsknota, zdrada, zbrodnia w afekcie (sic!) mieszają się tam ze wzruszającymi wyznaniami i humorystycznymi, często niewybrednie okraszonymi obrazami miłosnych igraszek.

Ku przestrodze, miłosnej zachęcie, ku zdobyciu upragnionego serca czy …ciała.

Bez ogródek śpiewano na wsiach o pożądaniu, miłosnej zmysłowości. 

Oj, u mnie wsyćkie myśli
Idą mi na ocy
Oj, bo ja bez kochania
Nie mogę spać w nocy.
Oj, Najświętsa panienko,
Jezusie kochany
Da połóż mi chłopaka
Wedle samej ściany!

Dziewczyno zmiłuj się,
Pójdź do mnie nie bój się,
Ja ciebie jak matulę
Do siebie przytulę.
Stworzył Pan Bóg Ewę,
Kochała Adama
I my ich potomki
Natura ta sama!
Żebym był malarzem
To bym cię malował
Co bym na cię spojrzał
Tombym cię całował.

Kochajże mnie panno
Jak ja kocham ciebie
I daj mi buziaka
Żebyś była w niebie.
Kochaj mnie, ja ciebie, nie żyjmy bez siebie
Bośmy oba młodzi,
Kochać nam się godzi.
Za złe starzy mają, że młodzi kochają,
Sami tak robili, już nie pamiętają.

Dobry dziań

Dobry dziań, mamusiu
Dobry dziań, mamusiu, dobry dziań bis
Pozyć mi córecki na tydzień
POzycyłabym ci i na dwa
Żeby mi córecka nie zbladła.
Nie zbladnie, mamusiu, nie zbladnie
Bendzie się przeglundać w zwiercieadle
Od lustra do lustra chodziła
Aż jej się uroda zmieniła
Oj, córuś, coś jadła, coś psiła
Ze ci się uroda zmieniła?
Nie jadłam, mamusiu, nie psiłam
Tylo się z Jasiańkam bawziłam.

Szumi gaj
Szumi gaj, szumi gaj, szumi gałązeczka 
Tu mi daj, tu mi daj, nie szukaj łóżeczka
La, la la, la, ….
Dałabym ci dała, żebyś nie powiedział,
Bo ja bym tak chciała, żeby nikt nie wiedział.
La, la, la…

Zalotne były nie tylko pieśni, ale też wspólne zabawy, gawędy np. przy płocie, przy rowie, na miedzy. Każde spotkania stawały się okazją do flirtów i swatów. Na przykład majówki z muzyką i tańcami przy ognisku.

Do niezwykle erotycznych należały zabawy świętojańskie z puszczaniem wianków na wodę i poszukiwaniem czarodziejskiego kwiatu paproci. Tej nocy społeczność wiejska tolerowała dość swobodne zachowania młodzieży.

Różne święta i uroczystości doroczne to także okazja do zalotów, np. kolędnicy przychodzili najczęściej do domów, w których mieszkały urodziwe panny.

W okresie wielkanocnym  było podobnie, podczas śmingusa – dyngusa chłopcy najbardziej oblewali wodą te dziewczyny, które miały powodzenie. Przed ich oknami ustawiali też słupy majowe, po których wdrapywali się, aby zademonstrować swoją sprawność i uzyskać podziw dziewczyny.

Panny zaś w dowód sympatii obdarowywały chłopców własnoręcznie wykonanymi, najpiękniejszymi, czerwonymi pisankami.

Dziewczyny jak ognia bały się staropanieństwa więc chętnie dawały się wciągać w zalotne zabawy. Stare panny karano nie tylko epitetami, ale także podrzucano pod próg domu słomianego dziada na znak, że tylko takiego konkurenta zdobyły sobie. Albo pisano na płotach i drzwiach wejściowych nieskromne obrazki zwane mazuchami lub krocakami.

Oj jak ja bym chciała, żebym chłopa miała.
To bym była rada, żeby choć i dziada.
Choć o jednym oku, żeby na tam roku.
Chociaż by wódkę psiuł, ale by mój chłop buł.
Coście mnie wydali za starygo dziada!

Ni ja z nim do łóżka, ni z nim do sąsiada!
Ni z nim się pobawię, ni z nim potańcuję.
Dziad siedzi pod piecem, tylko pokasłuje.
A ja jestem rada, to ja wszędzie zdążę.
A ciebie łysy dziadzie do łóżka przywziunze. 

Każda chciała wymarzonego chłopaka, ale na wsiach to rodzice i rodzina decydowały o kandydatach, mówiąc, że miłość przychodzi po ślubie. Zdanie młodych liczyło się tylko wtedy, gdy było zgodne z wolą i zamysłem rodziców.