2010-01-27 Budownictwo Podlasia

Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu otrzyma w tym roku 45 tys. zł z budżetu województwa na przeprowadzenie konkursu na najlepiej zachowany zabytek budownictwa drewnianego na Podlasiu. Jest to największa dotacja na kulturę w tym regionie, ale też zdaniem marszałka, konkurs nie ma konkurentów.  Muzeum zorganizuje w tym roku już szóstą jego edycję.

Województwo podlaskie, podobnie jak i inne regiony Polski na terenach małych miasteczek i we wsiach posiadały do połowy XX wieku olbrzymią ilość zabudowy drewnianej. Na Podlasiu było tysiące pięknych obiektów typu dwory i dworki, chałupy i całe zagrody wiejskie, szkoły, wiatraki, młyny, kuźnie, karczmy, leśniczówki. Stanowiły one ozdobę krajobrazu wsi podlaskiej. Wiele zniszczeń dokonała II wojna światowa. Potem zmiany cywilizacyjne i beztroska władz administracyjnych oraz nadzoru budowlanego spowodowały dalszą degradację tych obiektów.

 
Bezstylowe, prowadzone bez należytego nadzoru architektów a często i za ich przyzwoleniem, budownictwo na wsi, szczególnie z lat 70-tych i 80-tych wprowadziło klockowatą brzydotę w zabudowę wiejskich budynków mieszkalnych i gospodarskich. To już ostatni moment, by uratować to co jeszcze się da ze starej drewnianej architektury.

Na Podlasiu pojawiło się wiele gospodarstw agroturystycznych przywiązujących wagę do piękna krajobrazu i tradycji. Na wsi osiada również wielu ludzi z miasta, którzy doceniają wartość drewnianej zabudowy. Jest więc szansa, by ocalić te obiekty. Właściciele wyróżnionych budynków otrzymują nie tylko gratyfikację finansową, ale także sugestie co można poprawić w wyglądzie zabytkowej chaty.

Celem konkursu jest promowanie właścicieli budynków drewnianych, którzy starają się je uratować i sensownie użytkować. A także propagowanie nagrodzonych obiektów nie tylko w woj. podlaskim, ale również na terenie Polski i Europy, m.in. poprzez wydanie katalogu z fotografiami najciekawszych budowli.

Właściciele otrzymują nobilitację w środowisku – stają się  posiadaczami zabytkowych obiektów. Gospodarstwa agroturystyczne powinny skrzętnie wykorzystać taką promocję.

Do konkursu można zgłaszać budynki drewniane powstałe przed 1945 rokiem i użytkowane do czasów współczesnych:
- budynki mieszkalne: chałupy, dwory, czworaki, dróżniczówki,
- budynki gospodarcze: spichrze, stodoły, wozownie, maneże,
- budynki użyteczności publicznej: dworce kolejowe, karczmy, szkoły, siedziby urzędów gminy,
- budynki przemysłowe: wiatraki, młyny, kuźnie,
- - zagrody wiejskie i założenia dworskie,

Organizatorami konkursu są Urząd Marszałkowski i Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu. Patronat objął Główny Konserwator Zabytków.

Budynki nagrodzone w Konkursie na Najlepiej Zachowany Zabytek Wiejskiego Budownictwa Drewnianego w Województwie Podlaskim w 2009 roku.

Fot. dr Artur Gaweł , starszy kustosz kierownik Białostockiego Muzeum Wsi w Osowiczach

I nagroda (6 tys. zł): dom w miejscowości Czyże 96 (właściciel Eugeniusz Łukaszuk, zam. w Hajnówce)
Nagroda została przyznana za zespół obiektów - dom, stodoła, spichlerz, budynek inwentarski

II nagroda (3 tys. zł): dom we wsi Makówka 22, gm. Narew (dom z roku 1867 r.)- właściciel Jan Pogorzelski, zam. w Białymstoku

II nagroda (3 tys. zł): dom w miejscowości Lipszczany 12, gm. Lipsk - właścicielka Irena Kuleszewicz

II nagroda (3 tys. zł): Muzeum Kultury Materialnej w Rybołach (Ojcowizna) - Ryboły 104, właściciel - Parafia Prawosławna św. Kosmy i Damiana w Rybołach. O nagrodzie przede wszystkim zadecydowała bogata ekspozycja zbiorów etnograficznych.

III nagroda (1, 5 tys. zł): dom w Ciechanowcu przy ulicy Witojaska 5, właściciele: Krystyna i Artur Bobotek, zam. w Warszawie

III nagroda (1,5 tys. zł): dom we wsi Dobrawoda przy ulicy Głównej 7, właściciel: Tamara Jawdosiuk, zam. w Hajnówce

III nagroda (1,5 tys. zł): dom we wsi Chytra 43, właściciel: Rościsław Kuncewicz, zam. w Hajnówce

III nagroda (1,5 tys. zł): dom we wsi Czyże 133, właściciel: Bazyl Golonko, zam. w Hajnówce

III nagroda (1,5 tys. zł): Plebania w Puńsku przy ulicy Mickiewicza 55. Nagroda przyznana użytkownikowi Stowarzyszeniu Litewskiej Kultury Etnicznej za zagospodarowanie i ekspozycję litewskiej kultury ludowej, z przeznaczeniem na prace konserwatorskie