2015-07-31 Przedwojenna moda

Jak w latach 20. i 30 XX wieku byli ubrani przedstawiciele różnych zawodów i grup społecznych można było zobaczyć na pokazie mody, zorganizowanym przez Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni.

To wydarzenie nie było przypadkowe. Na terenie skansenu znajdują się nie tylko zagrody gospodarzy, ale też gabinet lekarski, apteka, sklep spożywczy, zakład fotograficzny, warsztat krawiecki. Pokaz uzupełnił więc stałą ekspozycję wyposażenia wnętrz małomiasteczkowych.

Przedstawiciele muzeum, przebrani za postaci z lat międzywojennych, przybliżyli atmosferę tamtych lat.

Fot. Archiwum własne

1. Zegarmistrz

2. Szewc

3. Urzędnik

4. Listonosz

1. Sklepowa

2. Lekarz

3. Aptekarz

4. Żyd i Żydówka

Zwiedzając urządzone wnętrza, można sobie wyobrazić, że w aptece wita nas elegancko ubrany aptekarz w białym fartuchu, że urzędnik państwowy w garniturze idąc  do pracy z dumą niesie swoją czarną, skórzaną teczkę, że listonosz ubrany w granatowy mundur, w czapce z orzełkiem w koronie i z przepastną torbą dociera do nas z listem. 

Szewc chodzi w chodaczkach na drewnianej podeszwie podbitej gumą, przyodziany w koszulę z lnianego płótna i w dużym fartuchu, chroniącym ubranie od zabrudzenia.

Zegarmistrz  przystępuje do pracy w białej koszuli , ale też w kamizelce, a na ręce zaciąga zarękawniki. 

Strażak przechadza się w stroju galowym: w ciemnych spodniach i jasnej marynarce, w metalowym hełmie, w szerokim skórzanym pasie, z zaczepionym do niego hakiem i siekierką. 

Dyżurny ruchu PKP w granatowym mundurze typu wojskowego, w czapce z orzełkiem w koronie trzyma w ręce chusty: białą i czerwoną.

Nawet sklepowa nie powstydzi się swojego służbowego stroju. Na sukienkę założyła biały fartuch o kroju zapaski, lekko przymarszczony w pasie i z prostokątnym przodzikiem.

Wszystkie postaci łączy elegancja, prezencja, szacunek do wykonywanego zawodu, wyrażające się schludnym ubraniem.  

Apteka

Na terenie skansenu można zobaczyć dom organisty tzw. organistówkę, w której urządzono aptekę – salę ekspedycyjną i laboratorium. Meble apteczne, w których przechowywano leki, pochodzą z już nie istniejącej apteki w Busku. 

Fot. Archiwum własne

1. Sala ekspedycyjna

2. Pojemniki apteczne

3. Moździerz

4. Wnętrze izby aptecznej

W sali ekspedycyjnej stoi stół, czyli menza, służący do wydawania lekarstw. Na nim umieszczono wagę szalkową, naczynie na pijawki oraz pulpit z księgą do wypisywania wydanych recept. 

W małej izbie organistówki zaaranżowano laboratorium apteczne. Pod stołem znajduje się miejsce pracy aptekarza. Na stole leżą farmakopee, teksty aptekarskie, przybory do pisania, waga laboratoryjna, mikroskop i menzurki.

Jednym z najcenniejszych eksponatów jest XVIII wieczne urządzenie do lania świec woskowych.

Muzealnicy urządzili mieszkanie i gabinet aptekarza zgodnie z modą lat 20. i 30. XX wieku.

Fot. Archiwum własne

1. Laboratorium apteczne

2. Urzadzenie do lania świec woskowych

3. Wyposażenie laboratorium

4. Biurko aptekarza

Gabinet i mieszkanie lekarza

Wystawa w domu ze Skorzewa pokazuje w pełni wyposażony dom i gabinet prowincjonalnego lekarza. Jest to jedna z pierwszych tego typu realizacji w polskich skansenach. Wnętrza wyposażono w oryginalne sprzęty sprzed II wojny światowej.

Na uwagę zasługują luksusowe jak na owe czasy urządzenia: odkurzacz, odbiornik radiowy oraz aparat telefoniczny. W salonie stoi oryginalna, markowa szafka do przechowywania sztućców firmy Gerlach, barek na kółkach, a także kredens z wystawionym w środku porcelanowym serwisem okutym srebrem.

W gabinecie lekarskim jednym z najciekawszych, rzadko pokazywanych eksponatów, jest przedwojenny aparat do naświetlań leczniczych. 

Fot. Archiwum własne

1. Gabinet lekarski, po lewej aparat do naświetlań leczniczych

2. Mieszkanie lekarza

3. Odbiornik radiowy

4. Kuchnia lekarza

Sklepik spożywczy

W domu mieszkalnym z 1863 roku urządzono małomiasteczkowy sklepik z lat 30. XX wieku, do aranżacji którego wykorzystano oryginalne meble sklepowe, pochodzące z tego okresu.

Wystawę zaaranżowano z wykorzystaniem oryginalnych mebli, półek lad i przeszklonych witryn.

Sklepik jest prowadzony pod oryginalnym, starym szyldem handlowym "Polski sklep spożywczy. Władysław Kornecki", pochodzącym z Końskich.  

Fot. Archiwum własne

1. Chata z 1863 r.

2. Szyld sklepu

Na półkach i witrynach wyłożono zestaw przedwojennych artykułów. Na uwagę zasługuje duża kolekcja ozdobnych puszek po tytoniu oraz bibułek i gilz używanych do samodzielnego sporządzania papierosów.

Prezentowane są kompletne opakowania tutek znanych przedwojennych firm takich jak: Herbewo (Lington, Morvitan, Bon-Ton), słynne patentowane "Dwuwatki" warszawskiej wytwórni Sokół, "Dwuustniki" firmy "te-de", czy wyroby Fabryki Gilz do Papierosów E. Paschalski i spółka.

W sklepiku wystawiono także dużą kolekcję butelek po alkoholach, wśród których są szklane "piwówki" Browaru Książęcego w Tychach, butelki browaru Haberbush i Schiele oraz niesygnowane opakowania szklane wytwarzane w hutach szkła w Radomiu i w Kielcach.

Są tam też stare opakowania po kawie, herbacie czy słodyczach znanych firm E. Wedel, Schramek, Fuchs czy Branka ze Lwowa.

Z ciekawszych eksponatów należy wymienić firmową lodówkę browaru Haberbusch, maszynkę do wyrobu lodów, dystrybutor do sprzedaży nafty i dużą kolekcję galanterii papierniczej.

W drugim z pomieszczeń sklepiku urządzono wytwórnię wód gazowanych, a po przeciwnej stronie sieni odtworzono wnętrza zamieszkiwane przez rodzinę sklepikarzy.

Fot. Archiwum muzeum

Sklepik polski

Dom krawca

W chałupie z Szydłowa z 1705 r. urządzono wnętrze domu krawca żydowskiego. Oprócz wyposażenia mieszkania znajduje się jego warsztat krawiecki. Zaprezentowana została tutaj kolekcja bielizny strojów z tamtych lat, wykroje i wzory oraz kilka rodzajów żelazek.

Przed wojną, w małych miasteczkach Kielecczyzny Żydzi stanowili przytłaczającą większość dochodzącą niekiedy do 80-90 proc. ogółu ich mieszkańców. Nie mogło więc zabraknąć pary żydowskiej na pokazie mody w skansenie. 

Para żydowska, w którą wcielili się pracownicy muzeum,  zaprezentowała ubiory żydowskie także z lat 30.tych XX wieku.

Fot. Archiwum własne

1. Szyld pracowni krawieckiej

2. Pracownia krawiecka

3. Mieszkanie krawca

4. Chałupa z Szydłowa

Zakład fotograficzny

W domu z Wąchocka z 1870 r. urządzono małomiasteczkowy zakład fotograficzny z okresu międzywojennego, a także mieszkanie fotografa.

Uwagę zwraca przede wszystkim wyposażenie atelieur, na które składają się: studyjny aparat mieszkowy na drewnianym statywie, ekran fotograficzny, stanowiący tło dla osoby fotografowanej oraz pulpit retuszerski.

Wystrój wnętrza pracowni uzupełniają liczne fotografie sprzed 1939 r. Przy atelieur znajduje sią również małe pomieszczenie pełniące funkcję ciemni fotograficznej. 

Fot. Archiwum własne

1. Atelieur

2. Pulpit retuszerski

3. 4. Mieszkanie fotografa

Do umeblowania mieszkania został wykorzystany komplet cennych mebli zdobionych techniką batiku, pochodzących z dwudziestolecia międzywojennego.

Moda lata 20, lata 30-ste

Zobacz też:

Ubiór lat 30-tych

Moda plażowa

Wzornictwo ludowe\etnomoda

Wzornictwo ludowe\etnownętrze

Tokarnia - Muzeum Wsi Kieleckiej