2010-11-04 Wróżby Andrzejkowe

„Święty Andrzej ci ukaże, co ci życie niesie w darze” . Zbliżają się Andrzejki - a więc magia, zabawa, wróżby i swawole! Aby dobrze się do tego święta przygotować, Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zaprasza dzieci i młodzież na listopadowe warsztaty, podczas których dowiecie się wszystkiego o andrzejkowych wróżbach i tradycji.

Fot. Archiwum muzeum

Andrzejki są obchodzone w Polsce od kilku pokoleń. I nie tracą na popularności, choć upływają nieco w cieniu nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia.

Nasze babcie nie świętowały Andrzejek wspólnie z dziadkami. Chłopcy i dziewczęta bawili się osobno, zresztą zabawa ta miała nieco odmienny charakter od dzisiejszego. Mniej było śmiechu i radości, a więcej skupienia, magii i autentycznej wiary, że tego dnia przyszłość zdradza swoje tajemnice.

Dawniej wierzono, że to, co przyśniło się w wigilię świętego Andrzeja, na pewno się spełni. A pomysłów na wróżby było bez liku.

Wieczorem panny wychodziły na podwórko i ze słomianego dachu wyrywały garść słomek. Jeśli była ich parzysta liczba, wróżyło to zamążpójście.

Puszczano też na wodę dwa listki mirtu. Jeżeli zetknęły się, była to oznaka, iż wkrótce odbędzie się wesele.

Inna wróżba zakładała wpuszczenie do izby gąsiora. Jako pierwsza za mąż wyjść miała ta panna, do której podszedł gąsior.

By zobaczyć upragnione odbicie przyszłego męża dziewczęta zaglądały do studni…

Cóż, przez lata zwyczaje się zmieniły, teraz bawimy się wspólnie, wróżąc sobie nawzajem, a nawet łącząc wróżby z konkursami.

Z przedszkola pamiętam emocje towarzyszące ustawianiu butów w kolejce do drzwi (bo przecież wszystkie chciałyśmy wyjść za mąż jako pierwsze!).

W szkole podstawowej prawdziwym andrzejkowym wyzwaniem było stworzenie czytelnego kształtu z wosku lanego przez klucz.

Fot. Archiwum muzeum

Od dzieciństwa twardo stąpałam po ziemi, ale jako nastolatka często wysłuchiwałam zwierzeń koleżanek, które pod poduszką chowały stosy karteczek z męskimi imionami marząc, że nazajutrz wylosują imię swojej pierwszej miłości. Wszystko z przymrużeniem oka i dużą dozą realizmu, ale… Andrzejki mają niezaprzeczalnie charakterystyczny klimat.

Odczytywanie informacji zawartych w tekstach, znakach czy rozmaitych przedmiotach przenosi w świat magii i czarów. Oczywiście, wróżby można traktować z przymrużeniem oka, jako chwilową odskocznię od codzienności. Ale już sprawa się komplikuje, gdy nagle zdajemy sobie sprawę, że rok, dwa, dziesięć lat temu wywróżono nam wielką wygraną, zaradnego męża (tudzież żonę) spod znaku lwa, a nawet wykonywany zawód! I o dziwo się to sprawdziło.

We wróżby można wierzyć lub nie, ale mają w sobie coś magicznego, aurę tajemniczości i mocy sprawczej. Nawet stąpający mocno po ziemi racjonalista czasem zastanawia się nad tym zadziwiającym procesem, choć zapewne nigdy się do tego nie przyznaje.

Wychodząc naprzeciw andrzejkowej tradycji Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu proponuje interesujące warsztaty poświęcone tej tematyce. Wraz z początkiem listopada w sierpeckim skansenie i ratuszu organizowane są spotkania obrzędowe dla dzieci i młodzieży popularyzujące tradycję wróżbiarską.

Ratusz zaprasza na „Wieczory andrzejkowe”, natomiast skansen proponuje program edukacyjny „Andrzejki w skansenie”.

Wieczory andrzejkowe rozpoczyna gawęda traktująca o obyczajowości andrzejkowej sprzed lat. Które z wróżb cieszyły się największym powodzeniem? Jaką wagę przywiązywano do przepowiedni? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań można będzie odnaleźć w andrzejkowej gawędzie.

Następnie uczestnicy mogą już w pełni oddać się magii wróżb. Ustawianie butów w kierunku wyjścia, wróżenie z pestek jabłka, czy liczenie grochu to wróżby, które dostarczą wielu emocji. Jaki zawód czeka uczestników zabawy w przyszłości?  Jakie imię będzie nosił mąż lub żona? Nocna sceneria, pojawiające się tu i ówdzie duchy, czarownice i nietoperze, efekty świetlne oddające ducha i magię Andrzejek to tylko niektóre elementy magicznej aranżacji.

Pomysłów na andrzejkowe wróżby jest całe mnóstwo! Wróżyć mogą sobie wszyscy - niezależnie od wieku, płci i stanu cywilnego i na wszystkie tematy: od uczuć, przez przyszłe zawody, finanse czy szkolne „przewidywania”. Chcielibyście poznać przyszłość? Szukacie pomysłów na tradycyjne andrzejkowe wróżenie? Zapraszamy do ratusza i skansenu!

Agnieszka Jezierska - Chalicka