2009-12-10 Urokliwe Bojary

Osiedle Bojary w Białymstoku to miejsce nietypowe, swym wyglądem bardziej przypominające urokliwą wieś podlaską niż miasto. Drewniane i murowane, parterowe domki, otoczone drzewami -  przez jednych uznawane są za unikatową zabudowę, przez innych za przeżytek. Miejsce, które należy zburzyć i  zastąpić efektowną architekturą.

Co zrobić z tym miejscem dyskutowano już latach 70. Brak stanowczych decyzji i skutecznych rozwiązań prawnych, zapewniających ochronę osiedla, doprowadziły do sytuacji, w której to ponad stuletni domek sąsiaduje z kolorowym, wielopiętrowym blokiem. Najstarsze budynki  zostały zastąpione przez nowe domy jednorodzinne, znacząco odbiegające od stylu okolicznych.

Zachowana, choć w szczątkowej formie zabudowa Bojar – domki drewniane o spiczastych dachach i nisko osadzonych oknach -  jest  ciągle świadectwem historii Białegostoku i jego mieszkańców.

Wieś Bojary (nazwa pochodzi od zamieszkujących na tym terenie bojarów) po raz pierwszy została wymieniona w przywileju króla Jana Kazimierza z 15 stycznia 1661 r.  Przyznawał on kościołowi białostockiemu dziesięcinę z pszenicy i owsa m.in. z tej wsi. Bojary przetrwały drugą wojnę światową, aczkolwiek w większości opuszczone, stały się przymusowym miejscem osiedlenia osób, które porzuciły wieś dla miasta.

Bojary ze względu na swoje położenie, tuż obok centrum i głównych arterii komunikacyjnych, otaczającej zieleni, stały się atrakcyjnym terenem pod zabudowę.  Ale – choć gmina wystawiła 10 działek do sprzedaży, kupcy nie ustawili się w kolejce. Nie wszystko można tu bowiem zbudować. 

Przyjęty w 2007 roku przez radnych plan dla tej dzielnicy zakłada ścisłą ochronę drewnianych budynków i nakazuje podporządkować się wymogom. Na elewacji nie może być sidingu, a dachy muszą być pokryte np. ceramicznymi dachówkami. Domki mają być takie jak kiedyś. 

Mimo tych ograniczeń znalazł się kupiec, który docenił urok tego miejsca. Za ponad 150 tys. zł jedną z wystawionych do przetargu działek kupiła pani Iwona Zalewska. Nie przeraża jej to, że będzie musiała wybudować dom zgodnie z wytycznymi planistów. Dzieciństwo spędziła w podobnej dzielnicy i teraz ponownie chce w takim budynku zamieszkać.