2011-04-09 Niedziela palmowa

Jak co roku, najważniejszym wydarzeniem Niedzieli Palmowej w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu (17 kwietnia) będzie uroczysta msza święta.  Zostanie odprawiona o godzinie 14.00 w XVIII-wiecznym kościele z Drążdżewa, celebrowana przez księdza dziekana Andrzeja Więckowskiego. Poświęci palmy wiernych, które zgodnie z tradycją, zostaną następnie obniesione w uroczystej procesji.

Fot. D. Krześniak

Msza św. w kościółku w skansenie w Sierpcu

Mazowieckie palmy różniły się od siebie. Na Mazowszu Płockim wykonywano je z trzciny, borówek, gałązek bazi oraz z bibuły.

Na Mazowszu Wschodnim była to gałązka porzeczki, maliny czy wierzby ozdobiona kolorowymi wstążkami.

Natomiast na Kurpiach Zielonych palmy były długie (liczyły do 1,5 metra wysokości i więcej) a wykonywano je z gałązek sosny, borówek, trzciny wodnej i wikliny, ozdabiano kwiatami z bibuły i wstążkami.

Fot. D. Krześniak

Pokaz robienia palm w skansenie w Sierpcu

Po poświęceniu palm w kościele, te mniejsze przynoszono do domów i wkładano za obraz.

Wierzono, że posiadały niezwykłą moc. Jeśli nadchodziła burza, palmę zza obrazu wystawiano w oknie, aby uchroniła dom od pioruna. Dzieciom zaś dawano do połknięcia po jednej bazi, co zapobiegało chorobom gardła.

Jeśli przyniesiono z kościoła kilka palm, jedną z nich gospodarz zatykał w oborze za belkę stropową (miało to chronić zwierzęta przed chorobami).

Palmy przechowywano z szacunkiem, zwykle aż do następnej Wielkanocny, gdyż nie wolno było ich wyrzucać.

Na Mazowszu również znany i praktykowany był zwyczaj „palmowania’.

O wschodzie słońca w Niedzielę Palmową kawalerowie zaopatrzeni w rózgi udawali się do domów panien.

Po przekupieniu rodziny, wpuszczeni do izby, gdzie spała upatrzona dziewczyna, zdzierali z niej pierzynę i uderzali rózgą po nogach.

Mimo, iż praktyka ta była zazwyczaj bolesna, a ślady zostawały nawet kilka dni – każda panna chciała zostać „wypalmowana”, by zapewnić sobie zdrowie i powodzenie.

Nie wszystkie zwyczaje związane z Niedziela Palmową zachowały się do dziś. Te, które przetrwały dotychczas są żywe i powszechnie praktykowane.

Liczne zwyczaje i obrzędy okresu wiosennego zostaną zaprezentowane w chałupach wiejskich z końca XIX w. i początku XX w., w ramach wystawy  „Wielkanoc na Mazowszu”, a także w postaci ciekawych pokazów, m.in. wyrobu palm wielkanocnych, zdobienie jaj, przygotowanie święconego, wycinanka, zdobienie podłóg glinianych wzorami z piasku.

Fot. D. Krześniak

Zdobienie jaj - wystawa w skansenie w Sierpcu

Zwiedzający dowiedzą się jak świętowano Poniedziałek Wielkanocny, a także na czym polegał  obrzęd ludowy - chodzenie z gaikiem i kogutkiem po wykupie.

W jaki sposób mieszkańcy mazowieckich wsi przygotowywali się do Święta Zmartwychwstania Pańskiego opowie prezentacja multimedialna  „Zwyczaje i obrzędy wiosenne na Mazowszu", która odbędzie się w sali multimedialnej.

Podczas jarmarku wielkanocnego można będzie nabyć przede wszystkim palmy, koszyczki, serwetki, baranki , jak i wypieki wielkanocne (babki, mazurki, serniki, chałki, ciasta drożdżowe, bułki).

Fot. D. Krześniak

Na jarmarku można kupić wielkanocne koszyczki

Uroczystości Niedzieli Palmowej w skansenie uświetnią koncerty w wykonaniu  Zespołu Tańca Ludowego MASOVIA Politechniki Warszawskiej i Miejskiej Młodzieżowej Orkiestry Dętej OSP Sierpc.

Od 2000 roku obchodom Niedzieli Palmowej w skansenie towarzyszy konkurs na „Tradycyjną palmę wielkanocną”.

Popularyzuje i kontynuuje tradycję samodzielnego wykonywania  palm ze składników naturalnych.

W tym roku już po raz jedenasty goście, którzy odwiedzą skansen podczas Niedzieli wybiorą najładniejszą tradycyjną palmę, a jury powołane przez dyrektora muzeum przyzna nagrodę specjalną palmie mazowieckiej. Nagrody zostaną także rozlosowane wśród osób oddających swoje głosy.

Od godziny 13.00 wstęp na teren skansenu jest bezpłatny.

Anita Gad - Turalska