Pobierz MP3
- Kolęda Hej w dzien narodzenia
Kolędy Podkarpacia czytaj - Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj - Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj - Opowieść O czarnoksiężniku i trzech dziewicach
Konkurs na pamiątkę czytaj - Starej babie młodego się zachciało
Partnerzy
Kontakt
2011-10-19 Koło kołodzieja
Zrobienie koła do wozu- i to z drewna – wymagało dużej wprawy i precyzji. Od dobrego koła zależała bowiem stabilność wozu. Taką robotą trudnili się kołodzieje. Efekty ich pracy można podpatrzeć na wystawach w muzeach etnograficznych.
Fot. Archiwum własne
koła drewniane
Kołodzieje używali do produkcji kół drzewa liściastego takiego jak: dąb, jesion, akacja, brzoza, wiąz i buczyna. Zakupione drewno w zależności od gatunku sezonowało się od trzech do czterech lat.
Kiedy dostatecznie wyschło, kołodziej przystępował do obróbki. Najważniejsze narzędzia kołodzieja to: sikiery, topory, piły, ośniki, heble, przyrządy pomiarowe, w tym cyrkiel.
Kołodziej najpierw przygotowywał poszczególne elementy, a potem składał je w całość.
Kołodzieje początkowo wyginali koło z jednego drąga, potem z kilku giętych oddzielnie kawałków. Koła z jednego drąga były małe, gdyż długich o odpowiednio grubych przekrojach giąć się nie da.
Fot. Archiwum własne
Wystawa w muzeum etnograficznym w Warszawie
1. Ociosanie drewna siekierą 2. Wyrównywanie heblem
Odpowiednie kawałki (tzw. dzwony) wykreślali za pomocą cyrkla kołodziejskiego i winklownicy, a następnie wycinali je piłką. Potem powierzchnie wyrównywali ośnikami lub heblami. W każdym kawałku nawiercali po dwa otwory do szprych.
Potem kawałki te gotowali w wodzie, aby nie pękały i miały większą trwałość. Ile takich kawałków – dzwonów trzeba było przygotować? Zależało to od rozmiaru koła, było to w granicach pięciu do siedmiu sztuk.
Fot. Archiwum własne
Wystawa w muzeum etnograficznym w Warszawie
1 i 2. Zestawienie koła na ławie kołodziejskiej
Na piasty, czyli tę część koła, w której osadzone są szprychy, wzmacniające obwód koła, używano dębowych, akacjowych lub jesionowych kloców o okrągłym przekroju.
Na tych kawałkach zaznaczano cyrklem i winklownicą otwory do szprych, a potem wyrabiano je dłutem. Wiercono też otwór na żelazną tuleję zwaną buksą, w której umieszczano oś wozu.
Fot. Archiwum własne
Wystawa w muzeum etnograficznym w Warszawie
Drewniana tuleja
W otworze żłobili dwa równoległe rowki na tzw. skrzydełka, które posiadała buksa. Dzięki temu koło mogło się obracać.
Szprychy robili ze szczap drewna. Na koło była jeszcze nabita żelazna obręcz.
Artykuły polecane
- Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 ) - Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 )
Najczęściej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )
Komentarze