2011-10-24 Laureat Kolberga

Ponad 126 prac Wiktora Chrzanowskiego - laureata prestiżowej nagrody im. Oskara Kolberga - będzie można zobaczyć w Muzeum Etnograricznym w Toruniu. Jest to pierwsza monograficzna wystawa prezentująca w tak szeroko trzydziestoletni dorobek toruńskiego artysty nieprofesjonalnego malarza i rzeźbiarza.

Ekspozycję "Historie dopowiedziane. Twórczość Wiktora Chrzanowskiego" będzie można oglądać od 27 października 2011 do 29 lutego 2012 r.

Fot. Archiwum muzeum

Powitanie młodej

Prace, głównie malarstwo przynosi mu sukcesy wystawiennicze, nagrody na konkursach sztuki ludowej i nieprofesjonalnej. Otrzymuje pozytywne recenzje specjalistów komentujących ten typ twórczości.

Inspiracje dla swojego malarstwa artysta czerpie w dużej mierze z tradycyjnej kultury i sztuki ludowej. Sięga po tematykę związaną z życiem dawnej wsi – pracę, obyczajowość, religijność.

Fot. Archiwum muzeum

Jarmark

Jednocześnie kreuje swój własny styl wypowiedzi artystycznej, wykorzystując cechy formalne charakterystyczne dla sztuki ludowej, jak typizację postaci, symetrię, dekoracyjność czy zakłócenie perspektywy i proporcji, w celu zwrócenia uwagi na elementy ważniejsze dla treści.

W malarstwie artysta odzwierciedla też swoje zainteresowanie historią Polski.

Operując często symbolem przywołuje na obrazach pamięć wydarzeń z naszych dziejów, związanych z walką o niepodległość, zarówno chlubnych jak i bolesnych. Sięga do czasów odległych oraz do historii najnowszej. Szczególnie wielkie emocje wzbudza w nim historia powstań narodowych.

Dużo miejsca w swoim malarstwie poświęca rodzinnemu Toruniowi. Obrazy jego opowiadają o dawnej historii miasta i życiu jego mieszkańców.

Fot. Archiwum muzeum

Port toruński

Przypominają ważne dla dziejów miasta i państwa polskiego fakty historyczne, jak pierwszy Pokój toruński z 1411 roku, Zdobycie zamku krzyżackiego w 1454 roku przez mieszczan toruńskich, Wjazd triumfalny Jana Kazimierza do Torunia zimą w 1659 roku czy Powrót Torunia do Macierzy w 1920 roku.

Szczególnie interesujące kompozycje malarskie stworzył z pejzażami Torunia, opowiadając o życiu średniowiecznego miasta w bardzo oryginalny i charakterystyczny dla siebie sposób. Potrafił świetnie uchwycić klimat grodu, pokazując z wielką starannością zajęcia mieszkańców w scenerii architektury Starego i Nowego Miasta.

Artysta chętnie też maluje panoramę Torunia widzianą od strony Wisły, uwypuklając charakterystyczne dla jej widoku budowle.

Zazwyczaj ożywia ją sztafażem z wystylizowanych scenek z udziałem flisaków, wieśniaków w strojach ludowych, spacerujących ludzi. Najczęściej pokazuje ją w charakterystycznej dla gotyckiej architektury, żywej kolorystyce, z dominacją odcieni czerwonego.

W malarstwie jak i w rzeźbie sięga również po wątki biblijne i tradycyjną ikonografię religijną, poddając je stylizacji ludowej, opatrując też często własnym komentarzem.

W ostatnich latach włączył się w nurt zainteresowania kulturą i religijnością żydowską, tworząc cykle prac przedstawiające tradycyjne żydowskie święta i obrzędy.

Malarskie judaica Chrzanowskiego urzekają swoim klimatem, oddaniem nastroju przedstawianych scen, aurą pewnej tajemniczości i wyjątkowości. Wpisują się znakomicie w nurt kultywowania i przywracania pamięci o kulturze polskich Żydów.

Artysta  maluje obrazy farbami olejnymi, najczęściej na płycie pilśniowej, na koniec werniksuje dla wydobycia głębi kolorów.

Tworzy intuicyjnie. W jego obrazach jest widoczna wrażliwość w postrzeganiu i komentowaniu świata. Widoczne są jego stany ducha.

Kiedy opowiada o dawnej wsi, jego obrazy emanują ciepłem, uwidaczniają tęsknoty za światem szczęśliwego dzieciństwa, są pełne pogody. Kiedy opowiada o dramatycznych wydarzeniach w historii naszego narodu, odzwierciedlają niepokój, uwypuklają istotę dramatu.

Ta umiejętność oddania klimatu przedstawianych scen, zwłaszcza dzięki wspaniałemu doborowi i grze kolorów, jest właśnie istotnym walorem jego malarstwa.

Wiktor Chrzanowski nie uważa się za wielkiego artystę, ale malarstwo nadaje sens jego życiu. Malując czuje się innym, lepszym i szczęśliwszym człowiekiem.

Niespełnionym marzeniem artysty pozostaje ciągle rzeźba, z którą były związane początki jego twórczości i którą chce się zająć w szerszym zakresie niż dotychczas.

Rzeźby artysty w niewielkim stopniu są reprezentowane w muzealnych zbiorach, jak również na wystawie.

Różnorodność tematyki wystawianych prac, zawarte w nich przesłania sprawiają, że wystawa może być atrakcyjna dla szerokiego kręgu odbiorców w różnym wieku.

Większość eksponatów pochodzi z toruńskiej kolekcji.

Wystawa została też wzbogacona o bardzo cenne prace pochodzące z Muzeum Częstochowskiego, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy im. Leona Wyczółkowskiego, Muzeum w Łęczycy, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Państwowego Muzeum na Majdanku, Muzeum Regionalnego w Wągrowcu, Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach, Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie oraz od prywatnych kolekcjonerów – Tadeusza Kacalaka i Antoniego Kamińskiego z Kutna.

Bożena Olszewska