2012-01-03 Skansen Olęderski

Olęderski Park Etnograficzny powstanie wkrótce na terenie gminy Wielka Nieszawka, na południowym skraju powiatu toruńskiego (woj. kujawsko-pomorskie). Unikalny w kraju skansen pokaże spuściznę holenderskich osadników zamieszkujących niegdyś dolinę Wisły.

Fot. Archiwum muzeum etnograficznego w Warszawie

Dom Olędrów

Ponad 300 lat wspólnie z nami koegzystowali protestanccy osadnicy z Holandii, Flandrii, Fryzji i innych części Niemiec. Na Mazowszu znajdowało się 191 wsi zamieszkałych przez Olędrów.

Byli to osadnicy niezwykle pracowici, mający ogromną wiedzę w zakresie regulacji wodnych. Wiecznie coś dłubiący, poprawiający, pasjonaci młynów wodnych. Bez ich dokonań nie mielibyśmy dziś zagospodarowanej Doliny Dolnej Wisły.

Mimo iż lata powojenne przyniosły niemal całkowite unicestwienie ich kultury, zachowało się jeszcze trochę obiektów wzniesionych przez niderlandzkich osadników, choć zniszczone i zaniedbane.

Fot. Archiwum muzeum etnograficznego w Warszawie

Dom Olędrów

Czas zatem, by piękne drewniane budynki zgromadzić w jednym miejscu, aby kultura olęderska, dziś w Polsce mało znana, uzyskała swoje należne miejsce w historii.

 
Nad merytoryczną realizacją przedsięwzięcia czuwa Hubert Czachowski, dyrektor Muzeum Etnograficznego w Toruniu. 

Budowa parku będzie możliwa dzięki finansowemu wsparciu samorządu województwa kujawsko-pomorskiego, który przeznaczył na ten cel 10 mln zł. Cześć kwoty pochodzi z funduszy unijnych.

Na terenie parku ma się znaleźć m.in. cmentarz, kościół i obiekty mieszkalne przeniesione z innych części kraju.

Fot. Archiwum muzeum etnograficznego w Warszawie

Cmętarz Olędrów

Budowa parku potrwa prawdopodobnie cztery lata. Na początek planowane jest przeniesienie do Wielkiej Nieszawki typowej zagrody mennonickiej, która znajduje się obecnie we wsi Niedźwiedź (woj. kujawsko-pomorskie). Budynek już od lat 90. jest własnością muzeum.

Docelowo, na kilkunastu hektarach przeznaczonych na potrzeby parku, znaleźć się ma także chata podcieniowa, spichlerz i budynki gospodarskie. Odtwarzane będą nie tylko same zabudowania, ale także typowe otoczenie zagród.

Ich zasługą jest np. obsadzanie dróg na podmokłych i zalewowych obszarach szpalerami wierzby, czy budowa płotów pełniących także funkcje inżynieryjne w okresie przyboru wody.

Olędrzy to określenie osadników z terenu Niderlandów i Fryzji, będących często mennonitami, czyli wyznawcami odłamu protestantyzmu, które ukształtowało się na początku XVI wieku na terenach Holandii.

Nazwa mennonici wzięła się od założyciela tej grupy, Menno Simmonsa. W wyniku prześladowań na tle religijnym, przenieśli się w połowie XVI wieku na tereny Rzeczypospolitej i osiedli w rejonie Żuław, doliny Dolnej Wisły i Kazunia koło Warszawy.

Z racji zasad religijnych, zabraniających używania broni i służby w wojsku, część mennonitów po pierwszym rozbiorze przeniosła się do Rosji. Ostateczną zagładę kultury mennonickiej na terenie Polski, przyniosła II wojna światowa: część mennonitów uciekła przed nadejściem Armii Czerwonej, a reszta została po wojnie wysiedlona do Niemiec.

Zobacz też:

Świat Olędrów http://wiano.eu/article/583