2012-03-21 Gaik

Gaik to nazwa jednego z obrzędów wielkanocnych. W drugi dzień świąt gromada dziewcząt i dzieci obchodziła domy swojej wsi pod przewodnictwem wybranej spośród siebie dziewczyny. Niosła ona w ręku pęk różnego rodzaju zieloności i gałązek, przystrojony kolorowymi wstążkami – nazywany gaikiem.

Fot. Archiwum własne

1. Gaik - przystrojona choina

Pod każdym domem dziewczęta śpiewały właściwą dla tego obrzędu pieśń. W zamian otrzymywały od gospodyń datki.

W Krakowskim i Sandomierskim dziewczęta niosły gałąź choiny przystrojony wstążkami. 

I śpiewały (w okolicach Piaseczna, Nadarzyna)

 
1. Nasz gaik zielony,
Pięknie ustrojony,
Po wsi sobie chodzi
Tak – ci mu się godzi.

2. Nie wiecie, nie wiecie,
co nasz gaik waży,
na każdej gałązce
złoty latar leży.

4. Dajże Panie Boże,
w tej nowej oborze,
krówki się cieliły,
wołaski mnożyły.

5. A wy wołoskowie,
Złoto-rogaskowie.

7. A jesce-by jesce
One lepse były,
Ale parobecek
do nich nastał zgniły 

8. Do karczmy on ochodzi,
Nie rychło przychodzi,
Siecki mu nie urznie,
Ani im wygodzi.

9. Siecki im nie daje,
Ani ich napoi,
Bo sam w karcmie pije,
W karcmie figle stroji.

W okolicach Czerska dziewczęta śpiewały:  

1. Gaiku zielony,
Pięknie ustrojony.
A któż ci go stoił?
Nadobne dziewczyny.

2. Nadobne, nadobne,
Bo nadobne były,
zieluny gajicek,
pięknie ustroiły.

4. Nas gaik
z boru idzie,
przypatrują mu się
wszyscy ludzie.

5. Wszyscy ludzie,
Wszystka szlachta,
Nas gaiczek,
Kieby płachta.

6. Idziem z gaikiem
Po lipowym moście,
Przypatrują mu się
Panowie i goście.

7. Idziem z gaikiem
Kole sadzawecki,
Chłopcy za nami
Z flaską gorzałecki.

8. Idziem z gajikiem
Koło chliwka,
Chłopcy za nami
Z konewecką piwka.

W rejonie Łowicza dziewczęta śpiewały:

1. Gaiczek zielony,
Pięknie ustrojony.
A w co ustrojony?
W czerwone wstązecki.
A kto go ustroił?
A nase dziewecki.

2. A ten gaik
Z lasa idzie,
Dziwują mu się wszyscy ludzie.

3. Niech –ze się dziwują,
Dziwowali,
Aby dla nas
Podarunek dali.

4. Do tego domu
wstępujemy,
scęścia, zdrowia,
dobrego zycymy.

6. Zielona, zielona,
Bo na zimę siana.

7. Wiosną się zieleni,
Lecie kwitnąć będzie,
Pan gospodarz
Przechodzi się wszędzie.

9. Daj-ze Panie Boze,
Aby się zrodziła,
Żeby ja tu do nij
Żąć ją przychodziła.

Jak dawniej chodziło się z gaikiem pokazał i odśpiewał Zespół Regionalny Kasianiecka z Kałuszyna  na scenie w Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie.