2014-01-30 Turoń przedstawienie

Zanikają już grupy kolędnicze, a wraz z nimi kolędy. Przypinamy je, aby kantyczki (piosenki kolęnicze) i oracyje nie odeszły w zapomnienie.

Turoń.

W przedstawieniu bierze udział Dziad, Żyd, Turoń, kolędnicy i muzyka. Podchodzą pod okno. Tam dziad goni się z Żydem i z turoniem. Muzyka gra, kolędnicy śpiewają kolędę.

Jak wpuści gazda to dobre. Najpirw do domu wchodzi muzyka – Dziad, Żyd i Turoń pozostają w sieni.

 
Dziad pyta: „Gazdo jo tu nie som, jo mom tu bycka, puście go do dom”.
“Takiego bydlęcia nie wpuscem bo by mi nakolił (nabrudził) w domu – mówi gospodarz.

Na to Dziad: „Panie gospodarzu, nie nakoli, będziemy się pilnie obchodzić. Mróz na poliu straszny, póście go coby sie zagrzoł”.

Gospodarz w końcu się godzi. Dziad idzie po Turonia, i usiłuje wciągnąć turonia do izby. Turoń nie może przjść przez drzwi. Żyd mierzy drzwi i zgodnie proponują gospodarzowi, że trzeba będzie rozebrać drzwi.

Tak się droczą z nim do czasu gdy pchnięty przypadkowo turoń wpada do izby. Muzyka po ich wejściu gra, a dziad z Turoniem straśnie skokali i dziadek śpiewoł:

„Zagrajcie no turońkowi
bo turonia dupa boli
a cy boli cy nie boli
zagrajcie no Turońkowi.”

Potem długo jeszcze skakali – Turoń kłapał pyskiem, Żyd go tarmosił aż wreszcie Turoń przewracał się na ziemię. Nagle turoń pada na ziemię i leży bez ruchu.

Dziad mówi do gospodarza: „Gospodarzu, gospodyni możeście go urzekli”. Zaczyna leczyć Turonia i odczynia uroki. Bierze z kuchni garnek z wodą i wrzuca węgle. Nad garnkiem robi krzyż i leje wodę Turońkowi do gardła.

Turoń wstaje a muzyka zaczyna grać. Skaczą Turoń, Żyd i Dziad. Potem każdemu domownikowi śpiewają jedną kolędę. Za takową kolędę dostawali zwykle pieniądze, jedzenie i na koniec częstowani byli wódką.

Opis z badań terenowych informator l. 73, z Lubomierza – Przysłop, badania prowadziła Barbara Pilchowska styczeń 1971 r. Archiwum Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce - Zdroju