2021-12-28 Kolędowanie

Kolędowanie – popularny niegdyś zwyczaj, dziś należy już do rzadkości i spotykany jest najczęściej we wsiach południowej Polski. Obchody kolędnicze znane były w całej Europie, a ich początki sięgają średniowiecza. W Polsce pierwsze zpaisy o nich sięgają XVI wieku, lecz zwyczaj ten prawdopodobnie praktykowano już wcześniej.

Fot. Archiwum własne

Kolędnicy z Gwiazdą Betlejemską

 Grupki kolędników chodziły od drugiego dnia świat Bożego Narodzenia do święta Trzech Króli (6 stycznia), a niekiedy przez cały okres karnawału, głosząc dobrą nowinę o narodzeniu Chrystusa. Kolędnikiem mógł zostać każdy, ale najczęściej byli nimi chłopcy, ponieważ podczas kolędowania trzeba było przejść wiele kilometrów i być bardzo wytrwałym, pomimo mrozów, śpiewać i dobrze się bawić.

Fot. Archiwum własne

Kolędnicy z Gwiazdą Betlejemską

Kolędnicy różnili się przebraniem, repertuarem odrywanych scen i akcesoriami. Jedni pukali do drzwi prowadząc żywe zwierzta, inni przychodzili z gwiazdą lub szopką, niektórzy z turoniem, konikiem, bocianem i kozą. Wizyty kolędników były wielką atrakcją dla mieszkańców wsi.

Jak opisał Zygmunt Gloger w "Roku Polskim..." kolędnicy wiejscy obszedłwszy dwór i wieś całą, powracają z muzyką do chaty przeznaczonej na biesiadę. Tam jedna z dziewcząt, obrana na gospodynię, przyrządza im ucztę z zebranych podarków. Wówczas, przy odgłosie skrzypka i bębnisty, wesoło tańczą, śpiewają i bawią się do północy.

A i w samej Warszawie, jeszcze w pierwszej połowie XIX stulecia, gromadki chłopców wiejskich obchodziły po kolędzie od Bożego Narodzenia do Nowego Roku wszystkie domy z muzyką i śpiewaniem.

Najzręczniejszy bywał przebrany za niedźwiedzia, wilka lub żurawia z długim dziobem i pokazywał sztuki odpowiednie.

Zobacz też:

Zwyczaje i obrzędy\bożonarodzeniowe 

Gwiazda kolędnicza