2016-09-20 Symbolika kolorów

Dlaczego zmarłym malowano kiedyś twarze na czerwono? Od kiedy czarny kot przynosi pecha? Skąd wiadomo, że kobieta w czerwonej sukience ma większe powodzenie u mężczyzn od tej w kreacji innego koloru? Czy „biała broń” jest faktycznie biała?

Odpowiedzi na te i dziesiątki innych pytań można znaleźć na najnowszej wystawie pt. Biały? Czarny? Czerwony? O symbolice kolorów w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Jej tematem są związki trzech barw z określonymi zjawiskami kulturowymi.

Ilustracją powiązań kolorów ze zjawiskami jest bogata ikonografia: zbiór portretów z XVIII i XIX wieku, przykłady malarstwa współczesnego i sztuki ludowej, plakaty, fotografie.

Uzupełnieniem są nagrania popularnych utworów muzycznych kojarzących się z konkretnymi tematami i archiwalne filmy.

Fot. Archiwum muzeum

Fragment wystawy: sztuka ludowa, plakaty, fotografie 

Jest rzeczą oczywistą, że serce jest czerwone, mleko białe, a węgiel czarny. Ale dlaczego miłość kojarzy się z czerwienią, grzech z czernią, a niewinność z bielą?

Dlaczego pewne pojęcia abstrakcyjne nasuwają nam na myśl konkretne barwy? Można to sprawdzić na wystawie, gdzie zgromadzono setki przedmiotów ilustrujących te powiązania.

Na ekspozycji zrezygnowano z prostego podziału na 3 części odpowiadające poszczególnym barwom.

Dzięki porządkowi tematycznemu uniknięto powtórzeń: o śmierci mówi się przecież nie tylko w kontekście czerni, ale i bieli i czerwieni, podobnie jest ze strojem ślubnym: w zależności od czasu i miejsca, panna młoda szła do ślubu w kreacji białej, czarnej lub czerwonej.

Tę kwestię zilustrowano czarną suknią z lat międzywojennych, współczesną białą oraz czerwonym kimonem japońskim.

Fot. Archiwum muzeum

1. Suknie ślubne

2. Zorro i inne postaci ubrane na czarno

Na wystawie, gdzie sporo miejsca poświęcono symbolice strojów w tytułowych kolorach, można stanąć oko w oko z doktorem Dżumą, czarownicą, oficerem SS, Lordem Vaderem lub Zorro.

Specjalnie uszytą rekonstrukcję czarnej żałobnej sukni z krynoliną z czasów powstania styczniowego uzupełnia oryginalna biżuteria żałobna z tamtych lat.

Amatorki tenisa z pewnością zainteresuje kopia białej sukienki tenisistki z 1912 roku, kibiców biało-czerwone stroje sportowców, np. oryginalna koszulka Mariusza Czerkawskiego, a miłośników death-metalu kolekcja biżuterii należąca do artysty tego nurtu.

Pewna część wystawy w dziale Płodność, namiętność, seks jest dostępna tylko dla dorosłych ze względu na tematykę prezentowanych dzieł.

Atrakcję wystawy stanowi niewątpliwie możliwość sfotografowania się w czarnej wołdze, która wg miejskiej legendy z lat 70. ubiegłego wieku porywała dzieci, aby ich krwią ratować radzieckich dygnitarzy.

Ilustracją powiązań kolorów ze zjawiskami jest bogata ikonografia: zbiór portretów z XVIII i XIX wieku, przykłady malarstwa współczesnego i sztuki ludowej, plakaty, fotografie.

Uzupełnieniem są nagrania popularnych utworów muzycznych kojarzących się z konkretnymi tematami i archiwalne filmy.

Wystawa można oglądać do końca kwietnia 2017 r.

Hanna Łopatyńska – kurator wystawy

Zobacz też:

Gadki z makatki

Burak w malarstwie

Cukier krzepi

Muzea i skanseny\toruń\muzeum etnograficzne