2010-02-19 Skanseny do rejestru

Władze województwa małopolskiego czynią starania, aby minister kultury wpisał Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej oraz Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec do Państwowego Rejestru Muzeów – poinformował portal Interia.pl

Zbiory pierwszego z nich tworzą obiekty architektury i eksponaty etnograficzne, pochodzące z polskiej Orawy.

Druga instytucja gromadzi wytwory kultury Krakowiaków Zachodnich - grupy etnograficznej zamieszkałej głównie na terenach leżących na zachód od Krakowa.

Rejestr to wykaz polskich muzeów prowadzony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego, stanowiących skarb nie tylko dla mieszkańców regionu, ale również całego kraju. Wpis do Państwowego Rejestru Muzeów ma znaczenie prestiżowe, stanowi potwierdzenie wysokiego poziomu działalności merytorycznej

muzeum i unikatowości gromadzonych zbiorów.

Muzeum wpisane do rejestru otrzymuje uprawnienie do używania nazwy "muzeum rejestrowane" i uzyskuje przywilej korzystania ze szczególnej ochrony i pomocy finansowej państwa.

Muzeum-Orawski Park Etnograficzny

W 1937 roku ostatni spadkobiercy sołtysiej rodziny Moniaków przekazali swój majątek skarbowi państwa, aby stworzyć tu muzeum. Dwór, którego najstarsze skrzydło pochodzi z XVII wieku, oraz otaczający go park, stanowią trzon skansenu. Dla zwiedzających muzeum zostało otwarte dopiero w 1955 r., po śmierci Joanny Wilczkowej, dziedziczki dworu.

Od 1955 roku do parku stopniowo dołączano kolejne przyległe tereny. Jednym z najwcześniej wchłoniętych była ziemia Misinców wraz ze znajdującą się na niej zagrodą. W ten sposób powstała ekspozycja in situ (czyli „w miejscu”) - używa się tego określenia, gdy budynek stoi na swoim oryginalnym miejscu. Niegdyś była to tylko tradycyjna orawska chałupa sąsiadująca z muzeum, teraz stanowi ważny punkt trasy spacerowej zwiedzających.

Muzeum cały czas się rozwija. Ostatnio przeniesiono bacówkę oraz piękny drewniany kościółek Matki Boskiej Śnieżnej z Tokarni. Planowane są kolejne inwestycje.

W ciągu roku w muzeum odbywa się szereg imprez. Między innymi są organizowane konkursy: na wykonanie tradycyjnej karty pocztowej, koszyczków wielkanocnych i kołatki, oraz posiady (wspólne śpiewanie kolęd i pastorałek orawskich) i wystawy czasowe. Najważniejszą imprezą cykliczną jest Święto Borówki, które odbywa się w lipcu. /skanseny.net/

Fot. Archiwum skanseny.net 

Zabudowania dworskie dworu Moniaków. Owczarnia, dwór i stajnie.

Biała Karczma z 1885 roku wieku, przeniesiona z Podwilka.

Chałupa Marii Pawlak z Piekielnika z II połowy XIX wieku. Typowa „orawska chata z wyżką”. Konstrukcja zrębowa. Dach częściowo kryty słomą, częściowo gontem.

Chałupa Wontarczyka z Lipnicy Małej z 1859 roku. Konstrukcja Zrębowa, dach kryty gontem.

Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie

Został udostępniony zwiedzającym w 1973 roku i prezentuje kulturę Krakowiaków Zachodnich. Krakowiacy Zachodni to ci sami, których strój rozpropagował Tadeusz Kościuszko w czasie słynnej Insurekcji 1794 roku. Strój ów szybko stał się synonimem stroju narodowego..

Muzeum zostało podzielone na sektory tematyczne: małomiasteczkowy, wiejski, sakralny i dworski. Charakterystyczne dla tej części Małopolski były zagrody wielobudynkowe ze stodołami zrębowymi: pięcio-, sześcio- i ośmiobocznymi, które także można podziwiać w muzeum.

Zwiedzając skansen, koniecznie należy przyjrzeć się stodołom. Szczególnie ciekawa jest stodoła z Kaszowa z połowy XIX wieku. Ma ona osiem ścian, a jej dach jest kryty strzechą, sięgającą aż do ziemi.

Obraz dawnego życia mieszkańców podkrakowskich miejscowości dopełnia osiemnastowieczny, murowany dwór z Dragoni koło Myślenic. Warto zajrzeć do środka, by przyjrzeć się zrekonstruowanym pięknym piecom kaflowym z początku XIX wieku oraz ekspozycjom, ukazującym życie zamożnej rodziny szlacheckiej.  /skanseny.net/

Fot. Archiwum skanseny.net

Dom podmiejski z Chrzanowa z 1804 r. Podmiejska architektura małomiasteczkowa. Budynek o konstrukcji zrębowej, kryty gontem.

Studnia z Aleksandrowic z drugiej połowy XIX wieku na rynku w sektorze małomiasteczkowym.

Stodoła ośmioboczna z Kaszowa o konstrukcji zrębowej z połowy XIX w z charakterystycznym dla regionu wysokim dachem kładącym się nisko do ziemi, krytym strzechą.

Chałupa z Płazy z końca XIX wieku. Przedstawia architekturę charakterystyczna dla biedoty wiejskiej. Posiada tylko jedną małą izdebkę i sionkę.