2010-03-02 Zabawy wielkanocne

Kulanie jajec i obdarowywanie pisanką to zabawy wielkanocne, których uczą się dzieci i młodzież na lekcjach muzealnych w Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie.

Kulanie jajec to zabawa mężczyzn i chłopców. Pierwsza wzmianka o tej popularnej niegdyś zabawie pochodzi z 1454 roku. Jest to dokument mówiący o tym, że sołtys z Pawłowic koło Olesna otrzymał pozwolenie od władz na urządzenie specjalnego placu do kulania jajek.

Gra polegała na staczaniu jajka z górki lub po desce do "ducki" czyli  dziury. Wygrywał ten, którego jajko trafiło do dziury, a nagrodą były
wszystkie jajka, które potoczyły się w innym kierunku
lub wygrywał ten, którego kroszonka potoczyła się najdalej albo dokulała najszybciej do mety.

Fot. Archiwum muzeum

Obdarowanie pisanką

Śląska pisanka czy kroszonka nie charakteryzuje się danym kolorem czy wzorem. Wzory są zależne tylko od wyobraźni i poziomu umiejętności. Natomiast kolory mają swoje znaczenie w tradycji.

W Poniedziałek Wielkanocny rano mężczyżni polewali niewiasty wodą, a one się odwzajemniały, darując im barwione jajko. Każdy kolor miał swoje znaczenie i przeznaczenie.

I tak :

czerwona - najpiękniejszą kroszonkę otrzymywał wybranek serca.

żółtą - symbol życia duchowego otrzymywał chłopak, którego dziewczyna nie chciała.

czarne - oznaczały pamięć, otrzymywały je osoby szanowane: nauczyciel, ksiądz, hrabia.

zielone to pieniędze. Dostawali je chłopcy chodzący do przedszkola i szkoły podstawowej.

pomarańczowe – oznaczały atrakcyjność.

niebieskie - zdrowie, dawano kawalerom, którzy praktykowali "skakanie z kwiatka na kwiatek"

brązowe otrzymywali narzeczeni i młodzi małżonkowie,

fioletowe - starsi kawalerowie, zgodnie z przysłowiem: Kto fioletowi pszaje - kawalerem zostaje.