2010-05-25 Powiat Płocki

 Tytuł: Powiat płocki.

 Przewodnik subiektywny
 Seria: Tradycja Mazowsza
 Autor: Maria Barbasiewicz
 Wydawnictwo: Mazowieckie Centrum 

 Kultury i Sztuki
 Rok wydania: 2009

Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki publikuje od 2004 r. tomy z serii Tradycja Mazowsza. Są to monograficzne opracowania prezentujące walory historyczne i etnograficzne powiatów województwa mazowieckiego.

Każdy tom zawiera Przewodnik subiektywny – prezentację miejscowości wybranych przez autora, a także Ofertę kulturalną i turystyczną – z propozycjami m.in. tras wycieczkowych po powiecie, opisami potraw regionalnych.

Powiat płocki jest dosyć ciekawym rejonem, bowiem liczne są tu jeszcze pozostałości minionej epoki. Nie tylko w miastach, ale też w niektórych wsiach zachowały się dawne układy przestrzenne: ulicówka, rzędówka lub przysiółek – czytamy w przewodniku.

Najczęściej dom mieszkalny jest usytuowany z przodu działki, za nim mieści się podwórze i część gospodarcza. Do niedawna w powiecie płockim na wsiach przeważała zabudowa drewniana: parterowe domy mieszkalne z dwuspadowymi dachami, pierwotnie kryte słomą, później papą i blachą. Obecnie większość domów mieszkalnych jest murowana i piętrowa. Jak zauważa autorka publikacji, na szczęście w ostatnich latach wróciła moda na dachy spadziste, co wygląda lepiej niż stropodachy i jest także zgodne z polską tradycja i klimatem.

Tu w Płockiem znajdziemy wsie olenderskie – zakładane przez osadników, których zadaniem było meliorowanie gruntów. To najczęściej wsie rzędówki, usytuowane w pobliżu rzeki. Działki są bardzo wydłużone, a domy i zabudowania gospodarcze stoją na krańcu gruntów przy drodze biegnącej wzdłuż wału przeciwpowodziowego.

Domy oleandrów są duże i solidne, zbudowane z mocnych drewnianych bali.  By chronić domy przed wylewami rzeki, stawiano je na sztucznie usypanym pagórku. Pod jednym dachem znajdowały się pomieszczenia dla ludzi i zwierząt, zapasy żywności, piec chlebowy, wędzarnia. W czasie powodzi gospodarstwo takie, choć odcięte od innych, mogło funkcjonować.

Wyodrębnia się kilka typów domów olenderskich: fryzyjski, niemiecki i polski. Warto sięgnąć do przewodnika, by doczytać jakie występują między tymi typami różnice.

Powiat płocki bogaty jest też w kościoły, ratusze, szkoły, a także  niszczejące pałace i dwory. Niestety wciąż postępuje degradacja dworów i zabudowy folwarcznej.

Dobrym przykładem jest Bromierzyk (gmina Staroźreby), gdzie zrekonstruowano dawny układ przestrzenny zespołu dworskiego. Wędrując po powiecie płockim warto też zwrócić uwagę na liczne krzyże, kapliczki i figury.

W powiecie płockim zachował się także folklor. Znakomici artyści ludowi mieszkają np. we wsi Czermno. Do dziś liczne kapele prezentują się na lokalnych festiwalach. We wsi Czermno zachowały się także stroje ludowe, które w książce opisuje autorka.

W Przewodniku znajdziemy także inne miejscowości, w których kultywuje się tradycję, np. kowalską, malarską, czy rzeźbiarską.

http://www.mckis.waw.pl/pl/content/view/75/82/