2010-06-04 Boże Ciało w Łowiczu

Boże Ciało w Łowiczu - tak kolorowe - trzeba zobaczyć. Po mszy świętej, spod Bazyliki Katedralnej wyrusza do czterech ołtarzy usytuowanych w obrębie Starego Rynku niezwykle barwna procesja. Uczestnicy orszaku są ubrani w łowickie stroje ludowe. W regionie do dziś bowiem kultywuję się tradycję. Na różnego rodzaju uroczystości kościelne kobiety i mężczyźni przywdziewają reprezentacyjne „wełniaki”.

Wydawać by się mogło, że tylko najstarsi podtrzymują wielopokoleniową tradycję. Nic bardziej błędnego. Teraz także młodzi z dumą odnoszą się do swojej kultury. Coraz powszechniejszym staje się ubieranie dzieci komunijnych w stroje regionalne, a także maluchów do chrztu.

- Powiedziałabym, że połowa dzieci przystępujących do komunii jest ubierana po łowicku – ocenia jedna z uczestniczek procesji. – Ale i procesja Bożego Ciała zaczyna się wydłużać, bo młodzi, zwłaszcza dziewczęta, chętnie przebierają się w regionalne stroje i uczestniczą w tym święcie. 

Szeroko marszczone spódnice – pasiaki oraz haftowane w kwiaty koszule z szerokimi rękawami dodają dziewczętom niezwykłego uroku.  – Jakże im do twarzy w tych strojach – szeptano gdzieś tam w tłumie. Chłopcy w kapeluszach ozdobionych cekinami także prezentują się malowniczo.

Stroje łowickie mają bardziej urozmaiconą kompozycję aniżeli ubiory z innych regionów. Tradycyjnymi elementami stroju kobiecego są bawełniana haftowana koszula, różnobarwna marszczona spódnica obszywana u dołu szeroką aksamitką z wyhaftowanymi kwiatami, stanik z czarnego aksamitu z różami z jedwabiu, wielokolorowa, pasiasta zapaska z naszytym torsem z cekinów i haftowaną jedwabiem aksamitką oraz chustka na głowę w kwiaty i długie sznurowane buty.

Strój męski składa się z białej koszuli z wykładanym kołnierzykiem zawiązanym amarantową wstążką, wełnianych pomarańczowych spodni w podłużne, rzadko rozmieszczone prążki, buty z cholewami, lejbik i specerek z czarnego sukna z mosiężnymi guzikami, białej lub czarnej fałdzistej sukmany przepasanej pomarańczowym pasem w podłużne prążki oraz kapelusz przybrany cekinami. 

Nie wszyscy Łowiczanie zaprezentowali się w procesji w całym rynsztunku. Największe braki występowały w tradycyjnym obuwiu. Kozaczki znacznie trudniej zdobyć, aniżeli górę stroju – ten bowiem można wypożyczyć w mieście.   

Choć procesja Bożego Ciała jest adoracją Jezusa Chrystusa pod postacią hostii, i  wymaga się od uczestników skupienia oraz modlitwy, to tu w Łowiczu orszak nabiera charakteru parady. Tłumnie gromadzą się wzdłuż trasy procesji turyści. Dziewczęta i dzieci chętnie pozują do zdjęć. Wiedzą już jak ustawić się przed obiektywem, jak złapać się za spódnicę, by zadowolić gromadzących się zewsząd zawodowych i amatorskich fotoreporterów.

Ale strój to nie jedyny element zachowanej tradycji. Wielu wiernych w dniu Bożego Ciała zanosi do swych domów gałązki brzóz, roślin zdobiących ołtarze.  Jest to naśladowanie zachowań poprzednich pokoleń. Gałązki kładziono w rogach stodół, aby chroniły przechowywane zboże przed szkodnikami. Zatknięcie ich na brzegach pól i zagonów miało zapewnić wysokie plony.

Gałązek używano też do leczenia nadmiernie płaczących dzieci.  Uderzenie ich rózgą miało je uspokoić. Gałązki miały też chronić domostwa przed różnymi klęskami. Rośliny z ołtarzy wkładano w słomiane strzechy i zawieszano je nad drzwiami budynków.

Tekst i zdjęcia Dorota Skrobisz