2010-10-21 Wycinanka polska

 Tytuł: Wycinanka polska
 Autor: Antoni Śledziewski
 Wydawnictwo: Ludowa Spółdzielnia 

 Wydawnicza
 Rok wydania: 2008

Na rynku wydawniczym pojawił się nowy album ukazujący piękno polskich wycinanek. Autor od lat zajmuje się ich kolekcjonowaniem. Posiada w swoich zbiorach ponad 1500 wycinanek. Album jest już trzecią poważną publikacją prezentującą wycinanki ludowe z różnych regionów Polski.

Fot. 1. Autorka: Zofia Wieteska - wym. 31,5x63,5 (Region łowicki)

Fot. 2. Autorka: Marianna Dzik - wym. 21 cm (Region łowicki)

Czym się zatem wyróżnia i co nowego wnosi to opracowanie stanowiące dokumentację przeszłości i współczesnego stanu polskiej wycinanki ludowej?

Po pierwsze, wyróżnia się jakością, jest bowiem wydane na kredowym papierze, dzięki czemu każda wycinanka prezentowana na osobnej stronie jest pięknie wyeksponowana. To pozwala ukazać różne detale kompozycyjne czy kolorystykę.

Fot. 1. Autorka: Zofia Makowska - wym. 28,5x15 cm (Region sannicki)

Fot. 2. Autorka: Rozalia Jeziorkowska - wym. 31,5x22.5 (Kurpie Puszcza Zielona)

Przy każdej wycinance podane są także szczegółowe dane: wykonawca i wymiary pracy. Czytelnik ma tym samym możliwość uświadomienia sobie ich oryginalnych wielkości np. na s. 125 mamy przedstawioną wycinankę o wym. 85 na 63,5 cm, a na następnej – o średnicy 68 cm.

Kolejną ważną cechą jest to, że album skierowany jest nie tylko do polskiego, ale także zagranicznego odbiorcy, poprzez wprowadzający tekst dostępny w dwóch językach – angielskim i niemieckim. Taki zabieg pozwoli na szersze zaprezentowanie wycinanek polskich poza granicami kraju, a są one wyjątkowym i niepowtarzalnym wytworem polskiej sztuki ludowej.

Jedyną wątpliwość budzi fakt, że autor zatytułował omówiony album Wycinanka polska, a nie uwzględnił obszaru między Wisłą a Bugiem, który wspomniany jest we wcześniejszych publikacjach. Na Podlasiu dawna wycinanka zanikła, jednakże na wyróżnienie zasługuje lubelska, gdzie własny styl stworzył Ignacy Dobrzyński, któr y kontynuują, wprowadzając własne eleaty zdobnicze, Lila Sola czy Bronisław Pietrak.

Autor zaprezentował wycinanki tradycyjne (z początku XX wieku) i współczesne (wykonane do 2006 roku) z dziesięciu głównych ośrodków: z Powiśla Otwocko-Garwolińskiego, z regionu kołbielskiego, z kurpiowskiej Puszczy Białej i Zielonej, z regionu sannickiego, łowickiego, rawskiego, opoczyńskiego, piotrkowsko-brzezińskiego i sieradzkiego.

Przy prezentowaniu każdego regionu zarysowana została mapka z miejscowościami, gdzie wykonane zostały poszczególne wycinanki, dalej wymienione są podstawowe formy i ich nazwy regionalne, a poniżej wypisano, kto je wykonał (z uwzględnieniem miejsca zamieszkania i daty powstania). Przy wycinankach niepochodzących ze zbioru autora podane jest miejsce ich przechowywania.

dr Mariola Tymochowicz dla kulturaludowa.pl