2010-11-04 Zwyczaj Katarzynki

"W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny". W dawnych czasach chłopcy mieli własny wieczór wróżb o miłości i małżeństwie, zwany katarzynkami. W nocy z 24 listopada na 25 listopada miała ukazać się we śnie przyszła wybranka.

A dlaczego wróżyli właśnie w noc św. Katarzyny? Bo jest to patronka cnotliwych kawalerów, którzy pragną poznać pannę i w przyszłości wejść w szczęśliwy związek małżeński.

Katalog wróżb był jednak uboższy aniżeli dziewczęcy.

Chłopak mógł sobie zapewnić ukochaną wycierając się po wieczornym myciu dziewczęcą koszulą lub wkładając na całą noc pod prześcieradło kobiecą bieliznę.

Podobnie jak dziewczęta chłopcy wkładali pod puszkę karteczki z imionami dziewcząt. Rano losując jedną z nich (jednocześnie recytując wierszyk) dowiadywali się jakie imię będzie miała przyszła wybranka.

Wskaż proszę wróżbo wybrankę
Żonę i przyszłą kochankę
Wyciągam karteczki cztery
Są jej imienia litery

W wigilię św. Katarzyny chłopcy wstawiali też gałązkę wiśni lub czereśni do wody. Gdy zakwitła na Boże Narodzenie, chłopak mógł spodziewać się, że dziewczyna przyjmie jego zaloty i wkrótce czeka go ślub i wesele. 

W regionie radomskim chłopcy zbierali się rano na śniadanie. Każdy z nich przynosił suchary. Ten, kto pierwszy zjadł, mógł spodziewać się ożenku jeszcze w danym roku.

Chłopcy pod poduszkę wkładali też piórko. Jeśli przyśnił się kogut to myśli o małżeństwie trzeba było odłożyć. Wyśnienie białej kury oznaczało ślub z młodą panną, kury czarnej – ślub z wdową, kury z kurczętami – wdowy z dziećmi, pawia – zdobycie żony dumnej znającej się na modzie, sowy – poślubienie mądrej żony, choć niesympatycznej, gołębia – żony miłej, ładnej, ale niestety głupiej.

Zwyczaj Katarzynek był jeszcze żywo obchodzony pod koniec XIX wieku. W początkach XX wieku należał już do rzadkości. Być może zwyczaj ten zaginął, bo chłopcy mieli większy wpływ na wybór żony aniżeli dziewczęta. Szukając wybranki nie musieli uciekać się więc do wróżb.