2012-05-06 Czarne wesele

Wspólne kopanie torfu i biesiadowanie zwane Czarnym Weselem odbywało się w słowińskich wsiach zawsze na początku maja. Aby przypomnieć jak to przed laty bywało, Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach już po raz kolejny zorganizowało imprezę folklorystyczną pod tą właśnie nazwą.

Fot. Archiwum własne

Skansen w Klukach

Głównym punktem programu było oczywiście kopanie torfu. Można było przyjrzeć się jak sprawnie kopacz odkrywa poszczególne warstwy ziemi, by dostać się do pokładów tego naturalnego bogactwa. Potem przy użyciu odpowiednich narzędzi krojąc torf na kostki, wydobywa go na powierzchnię ziemi.

Fot. Archiwum własne

1. Kopacz odkrywa pokłady torfu 2. Kostki torfu

Rejon słowiński (pomorze – między jeziorem Łebskim a jeziorem Gardno) z racji podmokłych terenów zawiera bogate pokłady torfu o miąższości od 1 do 11 metrów. Słowińcy używali go przede wszystkim na opał, ale również jako ściółki dla zwierząt, a niektóre jego gatunki nawet do użyźniania ziemi.

Wydobywanie torfu rozpoczynali zwykle na początku maja, tak aby do jesieni dostatecznie wysechł. Kopanie torfu trwało kilkanaście dni. Mieszkańcy wsi wspólnie pracowali, zaopatrując poszczególne gospodarstwa w torf, by potem razem biesiadować po zakończonej pracy. Okres ten nazywali Czarnym Weselem.

Fot. Archiwum własne

Tak jak dawniej, tak i teraz wydobywanie torfu zakończyło sie wspólnym śpiewem i zabawą

Torf na terenie słowińskim zalega płytko pod ziemią. Po wypaleniu trawy wystarczyło motyką lub szpadlem ściągnąć darń, aby odkryć złoże. Ale torf z górnych pokładów był lichy i raczej nadawał się do użyźniania gleby. Ten bardziej kaloryczny tzw. torf smołowy trzeba było wydobywać z niższych warstw ziemi.

Fot. Archiwum własne

Kostki torfu, taczka i narzędzia do wydobywania torfu

Kopacz niejednokrotnie brodził w wodzie, co akurat można było zobaczyć podczas pokazu kopania torfu. Musiał więc najpierw łopatą wydobyć na wierzch błotnistą maź. Potem gdy już dostał się do właściwej warstwy, nacinał torf nożem w kształcie sercowatym.

Następnie zakrzywionym nożem pod kątem prostym odcinał kostki torfu. Układał je na specjalną taczkę i rozkładał na łące w stosy po 15 kostek.

Po przeschnięciu kostek przekładał je, aby wyschły ze wszystkich stron. Po wstępnym przesuszeniu układał torf w liczące 1 tys. kostek stosy tzw. rutę, która była jednostką handlową.

Wydobywanie torfu