2014-11-30 Zabytki olęnderskie

W zbiorach Muzeum Mazowieckiego w Płocku znajduje się największa w kraju kolekcja zabytków olenderskich z Mazowsza. Zgromadzono ją, dzięki prowadzeniu intensywnych badań terenowych w ostatnich latach przez Dział Etnografii muzeum.

Przedmioty te będzie można obejrzeć na wystawie „Osadnictwo olenderskie na Mazowszu”.  Wystawę będzie otwarta od 11 grudnia tego roku do 19 kwietnia 2015 r.

Ekspozycja będzie pierwszą okazją do zapoznania się z zabytkami obejmującymi wiele dziedzin olenderskiej kultury Mazowsza: meblarstwo, przetwórstwo owoców i warzyw (m.in powidlarstwo), przetwórstwo mleka, uprawa roli, stolarka i ciesiołka, transport, prace domowe.

Fot. Archiwum muzeum - G. Piaskowski

1. Wnętrze masielnicy obrotowej

2. Magiel z końca XIX wieku

Zwiedzający pozna historię osadników, ich religię a także dowie się w jaki sposób odszukać ślady, jakie olendrzy pozostawili w nadwiślańskim krajobrazie pomiędzy Płockiem a Warszawą.

Zarówno wystawa jak i towarzysząca jej publikacja "Olernderskie unikaty Mazowsza. Konserwacja zabytków osadnictwa olenderskiego ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku", zostały opracowane w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim.

Ponad 300 lat wspólnie z Polakami koegzystowali protestanccy osadnicy z Holandii, Flandrii, Fryzji i innych części Niemiec. Masowo emigrowali do Polski z powodu prześladowań. Polska, słynąca w XVI wieku z tolerancji religijnej, chętnie udzielała schronienia.

Olendrzy spotykali się z gościnnym przyjęciem bogatych właścicieli ziemskich, którzy znali ich umiejętności w zakresie gospodarowania na podmokłych i zalewowych terenach. W zamian za dość szerokie przywileje, Olendrzy pomogali im zwiększać dochody z obszarów, które w niewielkim stopniu eksploatowano i zasiedlano do czasu ich przybycia. 

Fot. Archiwum muzeum - G. Piaskowski

Kocioł do smażenia powideł

Olendrzy mieszkali na teranach zalewowych, ale zarazem żyznych. Drewniane domy budowali zwykle wzdłuż suchej grobli lub na wzniesieniach sąsiadujących z uprawianymi nizinami, podzielonymi na długie pasma należące do poszczególnych rodzin. Takie wsie nazywane rzędówkami, ciągnęły się równolegle do Wisły przez kilka kilometrów.

Olendrzy trudnili się hodowlą koni i bydła. Produkowali wyśmienite sery i szynki. Dzięki żyznym terenom, osiągali wyższe plony niż na innych obszarach kraju. Według szacunków na Mazowszu znajdowało się 191 wsi zamieszkałych przez Olędrów.

Wystawa jest zwieńczeniem dwuletniego  projektu konserwacji zabytków mazowieckiego osadnictwa olenderskiego, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Dzięki wsparciu ministra przywrócono stan ekspozycyjny muzealiom.

Zobacz też:

Świat Olendrów

Skansen Olęderski