2015-07-04 Wesele Krakowskie

NASZ PATRONAT. Zespółu Pieśni i Tańca Nowa Huta przedstawił poszczególne etapy Wesela Krakowskiego. Widowisku towarzyszyła wystawa starych fotografii, ukazujących ludność zamieszkującą wsie z terenów, gdzie dzisiaj stoi Nowa Huta, podczas ślubów i wesel.

Na fotografiach widać młode pary, druhny, drużbów, panny i kawalerów.
Wystawa pokazuje dumę i barwy lokalnej przeszłości.

Przez wiele lat socjalistyczna propaganda wmawiała ludziom, że Nowa Huta została zbudowana na terenach, gdzie nic nie było, że miasto i kombinat powstały na nieurodzajnym gruncie. 

A na zdjęciach widać, że na tych „nowohuckich” wsiach: Mogiły, Pleszowa, Ruszczy, Czyżyn, Bieńczyc, Grębałowa, Luboczy, Wadowa, Wolic, Chałupek, Kocmyrzowa, Luborzycy, Dojazdowa  ( które poświęcono pod budowę nowego ustroju) była bogata kultura i tradycja.

Fot. Archiwum własne

1. Rodziny Gajochów z Pleszowa i Jarzynów z Czerwonego Prądnika na weselu Heleny z Gajochów i Wojciecha Jarzyny, Pleszów 1920 r.  

2. Wyjazd na ślub Heleny z Gajochów i Wojciecha Jarzyny, 1920 r.

3. Helena z Gajochów i Wojciech Jarzyna, 1920 r.

4. Koło Związku Młodzieży Wiejskiej "Wici" w Pleszowie podczas przedstawienia Wesele Krakowskie, 1931 r.

1. Złote wesele Brosiów z Sulechowa, 1885 w Raciborowicach

2. Siostry Bańdurówny z Pleszowa, pocz. XX wieku  

3. 4. Czterech drużbów z Pleszowa na koniach na tle Barbakanu, Kraków 1931 r.  

1. Kawalerowie z Pleszowa, lata 20. XX wieku

2. Ślub Zofii z Tynorów z Czyżyn i Jana Gajocha z Pleszowa, Mogiła 1937 r.

3. Zofia z Tynorów z Czyżyn i Jan Gajocha, Pleszów 1937 r.

4. Katarzyna Tynor z drużbą Janem Partyką na ślubie Zofii Tynor z Janem Gajochem

1. Druhny i drużbowie, Pleszów lata 30. XX wieku

2. Druhny, Mogiła 1926 r.

3. Zofia Turbasa z Biernacików (posiadała najpiękniejsze korale w okolicy), pocz. XX wieku

4. Wesele Magdaleny Janczurówny i Wincentego Cyganika, Mogiła 1918 r.

1. Młoda para: Maria z domu Sawicka i Józef Węgiel, Mogiła lata 30. XX wieku

2. Maria z Żabińskich z Moricowa

3. Wesele Katarzyny z Walczaków i p. Nowaka, Lubocza lata 20. XX wieku

4. Wesele Jana Tynora i Franciszki z Tynorów, Czyżyny 1935 r.

1. Franciszka Halikówna z Ptaków, 1910 r.

2. Wesele Jana Pyczka i i Marii z domu Pyrlik, Bieńczyce lata 30. XX wieku

3. Wesele Jana Pyczka i Marii z domu Pyrlik, Bieńczyce lata 30. XX wieku 

4. Jan Gajoch z druhnami, wyjazd na ślub, Pleszów 1937 r.

1. 2. 3. Wesele Jana Pyczka i Marii z domu Pyrlik, Bieńczyce lata 30. XX wieku

4. Wesele Julii z domu Styczeń i Andrzeja Białkowskiego, Mogiła 1925 r.

1. Wesele Łaptasiów, Lubocza 1926 r.

2. Maria Czyż z domu Dzieja z Chałupek 1912 r.

3. Franciszka Hejto z domu Śliwińska, lata 20. XX wieku

4. Zofia Czerkówna ze Światkowską z Czyżyn, ok. 1930 r.

Fotografie, które zebrał Adam Gryczyński, badacz historii Nowej Huty, są o różnej tematyce i jest ich około tysiąca. Zamieszczone zostały w publikacji „Czas zatrzymany”. Jednakże na potrzeby widowiska zdjęcia zostały wyselekcjonowane pod kątem tradycji weselnych.

Wydarzenie, jakie miało miejsce w Nowohuckim Centrum Kultury, przywraca tożsamość. Pokazało,  jaką rolę folklor odgrywa w historii lokalnej społeczności.

Wesele krakowskie przywraca pamięć o czasach minionych. Mottem działania Adama Gryczyńskiego były słowa Zbigniewa Herberta „Naród, który traci pamięć, traci sumienie”.

Oglądając Wesele Krakowskie można się nie tylko świetnie bawić, ale też poznawać polską kulturę, której częścią są tradycje „nowohuckich wsi”.

Wystawa fotografii weselnych jest jednocześnie hołdem dla tych, których wywłaszczono siłą, których pozbawiono ziemi, tożsamości.

Wychowani w kulcie chleba i ziemi nigdy nie pogodzili się ze stratą.

Zdjęcia, które tak długo były nieme, teraz na nowo przemawiają.

Wystawie „Czas zatrzymany” w weselnej odsłonie, której inicjatorem jest Adam Śliwa, towarzyszyła wystawa makatek-kucharek oraz sprzętów gospodarstwa wiejskiego z kolekcji Jurka Kujawskiego „Szpinaka”.

Fot. Archiwum własne

Nowohucka kolekcja makatek

1. Koła drewniane od wozu

2. Beczka, kopańka i skrzynia drewniana

3. Naczynie klepkowe i kosz ze słomy

4. Kosze ze słomy

Aranżację plastyczną wykonała Ewa Niezabitowska-Bobula.

Wesele Krakowskie

Widowisko Wesele Krakowskie składa się z kilku istotnych obrzędów: przyjazd Pary Młodych z kościoła, przywitanie ich chlebem i solą przez rodziców, oczepiny, wykup Panny Młodej przez Pana Młodego, zbieranie grosza na posag (na kołyskę) oraz tańca Pary Młodej.

Fot. Archiwum własne

Wesele Krakowskie w wykonaniu ZPiT Nowa Huta

Zobacz też:

Wesele mazurskie

Wesele łowickie

Wesele biskupiańskie

Wesele kurpiowskie

Wesele sieradzkie

Wesele podlaskie

Zwyczaje i obrzędy/weselne