2015-09-08 Most na Słudwi

To dopiero promocja regionu i zabytku! Na zabytkowym moście na Słudwi w Maurzycach pod Łowiczem siedzieli sobie dwaj Księżacy ubrani w tradycyjnych łowickich strojach. Wysoko usadowili się na konstrukcji mostu. Widać było ich z daleka. 

Dzięki nim stalowy most na Słudwi przyciągał wzrok nadjeżdżających drogą kierowców.

Fot. Archiwum własne

Most na Słudwi

A niebyle jaki to most. Wart obejrzenia. Nie wszyscy wiedzą, że jest to pierwszy na świecie spawany most stalowy konstrukcji wybitnego polskiego inżyniera profesora Stefana Bryły.

Obiekt liczący 27 metrów długości  i 6,8 metra szerokości ważył tylko 56 ton! – czytamy na tablicy informacyjnej.

W porównaniu z klasyczną wówczas konstrukcją nitowaną, której waga sięgałaby 70 ton, była to prawdziwa rewolucja techniczna.

Most został oddany do użytku w grudniu 1928 r. Do rejestru zabytków trafił 40 lat później.

Fot. Archiwum własne

Most na Słudwi

Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku do Łowicza ściągały „pielgrzymki” inżynierów z Niemiec, Anglii, Francji i innych krajów. Polską konstrukcją interesowały się największe wówczas światowe firmy.

 
Profesor Stefan Bryła był wybitną postacią dwudziestolecia międzywojennego. Inżynier budownictwa, światowy pionier spawalnictwa, wykładowca Politechniki Lwowskiej i Warszawskiej, polityk – poseł na sejm I, II i III kadencji II RP.

Budowa mostu na Słudwi przyniosła mu międzynarodową sławę. W 1929 r. został powołany na członka międzynarodowej komisji mostów i konstrukcji inżynierskich.

Prace profesora Bryły były znane na całym  świecie, współpracował m.in. przy budowie Woolworth Building w Nowym Jorku – wówczas najwyższego budynku na świecie. Wiele konstrukcji inżyniera Bryły stanęło również w Polce.

Jedną z najsłynniejszych był budynek Prudentialu w Warszawie, przedwojenny drapacz chmur, który – choć trafiony niemal tysiącem pocisków, przetrwał wojnę. Później przez wiele lat mieścił się w nim hotel Warszawa. 

Prof. Bryła był żołnierzem Armii Krajowej. Dla AK opracował jak niszczyć stalowe mosty. Był też autorem dziesięcioletniego planu odbudowy Polski ze zniszczeń wojennych.

Mimo wielkiego ryzyka, w czasie wojny pozostał także aktywnym nauczycielem akademickim. Pełnił funkcję dziekana tajnego Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Na skutek donosu jednego ze swych studentów został w 1943 r. aresztowany wraz z rodziną i rozstrzelany u zbiegu ulic Puławskiej i Goworka w Warszawie.

Miejsce pochówku wybitnego inżyniera nie jest do dziś znane. Jego symboliczny grób znajduje się cmentarzu powązkowskim w Warszawie.

W 1964 r. Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa ustanowił nagrodę im. Stefana Bryły za osiągnięcia naukowo-badawcze. Jest to bardzo prestiżowa nagroda.

Dorobek wybitnego Polaka docenili także Amerykanie przyznając w 1995 r. nagrodę Historic Welded Structure Award za most spawany na Słudwi.

Zobacz też:

Łowicz 1914-1915

Czas zatrzymany

Tułaczka Kresowian

Losy dworów polskich

Zagłada ziemiaństwa

Ziemiaństwo i inne wspomnienia Sołtysa