2021-12-10 Obrzędy adwentowe

Adwent z łac. adventus, przyjście, czyli Narodzenie Chrystusa, nazywany był niegdyś czterdziestnicą, ponieważ dawniej trwał jak post wielki, 40 dni, zaczynał się po św. Marcinie.

W Krakowie podczas adwentu kapela na instrumentach dętych grywała hejnały z wieży mariackiej na pamiątkę słów pisma św. Śpiewaj trąbą Syonie – zapowiedzianego wezwana Archanioła na sąd ostateczny, gdy Chrystus przyjdzie powtórnie.

Fot. Archiwum skansen w Chorzowie i Ciechanowcu

Ligawki

Na Mazowszu i Podlasiu grano przez cały adwent rano i wieczorem na ligawkach, które wydawały tony proste, melodyjne. W cichy, mroźny wieczór było je słychać z dalekich wiosek. Dzisiaj te tradycje kultywuje Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu organizując w adwencie konkurs gry na instrumentach pasterskich.

Ligawka (legawka, trombita), to ludowy instrument muzyczny, drewniana trąba o długości 1,5-3 m. Najprawdopodobniej najstarszy instrument muzyczny w Polsce.

Święta, które były uroczyście obchodzone podczas adwentu:

25 – listopada - św. Katarzyny – w wigilię tego dnia chłopcy organizowali wróżebny wieczór o charakterze matrymonialnym

30 listopada – św. Andrzeja - w wigilię tego dnia dziewczęta organizowały wróżebny wieczór o charakterze matrymonialnym

6 grudnia – św. Mikołaja – W tym dniu ludność wiejska ofiarowywała s księżom jajka, kury, barany.

8 grudnia – Matki Boskiej Adwentowej (Najświętszej Maryi Panny) – rozpoczynały się pochody maszkar. Chodziły w nich kozy, bociany , wilki, niedźwiedzie oraz krowy, w niektórych rejonach Polski zwane turoniami. Przebierańcy chodząc po domach liczyli na poczęstunek.

13 grudnia – św. Łucji – W tym dniu w całej Europie odbywały się uroczystości powitania słońca i nowego słonecznego roku, bo  „Święta Łucja dnia przyrzuca, „Na św. Łucję noc się z dniem tłucze”, „Święto Łuci noc króci”. Wprawdzie od 13 do 22 grudnia dni są coraz krótsze, ale dzień św. Łucji przypadał 23 grudnia. Na skutek gregoriańskiej reformy kalendarzowej odjęto 10 dni.

 
Ślady tych obrzędów zachowały się w krajach skandynawskich. 13 grudnia odbywają się tam pochody biało ubranych dziewcząt

niosących na głowach zapalone świeczki.

Nie znoście tych zwyczajów. Co z nas z wiekiem doszło
i wiekom się ostało, trzeba by w wiek poszło.

Zobacz też:

Granie na trombicie