2010-11-19 Wieczór huculski

Oj, niejednemu z nas przydałaby się dusza Hucuła – siła i duma, poczucie honoru, własnej odrębności, romantyzmu i szlachetności. Muzeum Podkarpackie w Krośnie zorganizowało „Wieczór huculski”, poświęcony grupie etnicznej, która w okresie międzywojennym znalazła się w granicach ówczesnej Polski. Po 17 września 1939 r. w wyniku wkroczenia wojsk sowieckich Huculszczyzna definitywnie przestała należeć do Polski.

Fot. Robert Kubit

1. Huculi. 2. Gra na telince huculskiej

Tradycje, obyczaje, świadomość własnej odrębności były na tyle silne, że w dużej części przetrwały największy kataklizm, jaki dotknął te ziemie po II wojnie światowej - komunizm. Ale hucuł zawsze miał duszę wolnego człowieka. Tę siłę dawały mu góry i dzika przyroda.

Fot. Robert Kubit

1. Gra na dutce. 2. Gra na fujarce

Badacz Pokucia i Huculszczyzny Włodzimierz Szuchiewicz końcem XIX w. pisał ...„ten Hucuł dla którego koń i strzelba były do niedawna nieodstąpionymi towarzyszami – ten Hucuł, który z dźwiękiem swej trembity wita na połoninie wschodzące słońce i żegna nią towarzysza złożonego do grobu – stanie się rychło mityczną postacią”.

Huculi stanowią niespotykaną mieszaninę antropologiczną i kulturową. Można spotkać wśród nich typy ukraińskie, węgierskie, polskie, rumuńskie, a nawet cechy tureckie, tatarskie czy wreszcie cygańskie i ormiańskie. Mieszanka krwi, niezależność, jaką dają góry, koczowniczy tryb życia, ukształtowały lud pełen romantyzmu, pierwotnej szlachetności, poczucia honoru i dumy.

Hucuł od narodzenia żył w świecie magii, wierzeń i demonów. Lasy, połoniny i potoki zaludniały różnego rodzaju złe siły. Człowiek mógł się przed nimi bronić zaklęciem, zielem i modlitwą. To wymieszanie ludnościowe i językowe, a także obyczajowe, spowodowało, że folklor huculski stał się wyjątkowo bogaty. Dominują w nim związane z pasterstwem elementy wołoskie oraz ukraińskie i polskie.

Jako grupa etnograficzna szczególnie wyróżniająca się spośród górali karpackich była obiektem zainteresowania polskiej inteligencji, elit umysłowych i artystycznych już od końca XVIII w. Na przełomie XIX i XX w. ku kulturze huculskiej zwrócili się pisarze i artyści, zarówno Polacy, jak i Ukraińcy.

O hucułach opowiadała epopeja Stanisława Vincenza „Na wysokiej połoninie”. Huculszczyzna doczekała się odbicia w dziełach licznych malarzy: Axentowicza, Sichulskiego, Jarockiego, Dębickiego, Pautscha, Obsta i innych. Dla twórców ze Lwowa i Galicji Wschodniej Huculszczyzna i pasmo górskie Czarnohory było tym, czym Podhale i Tatry dla środowiska krakowskiego i reszty Polski.

Huculi to grupa etniczna pochodzenia ruskiego i wołoskiego,  zamieszkująca ukraińską i rumuńską część Karpat Wschodnich: Gorgany, Czarnohorę, Świdowiec, Połoniny Hryniawskie, Beskidy Pokucko-Bukowińskie i część Karpat Marmaroskich. Jest to obszar górski, niezwykle malowniczy o bardzo ciekawej kulturze i skomplikowanej historii. Ludność ta posługuje się gwarą huculską, mową z grupy karpackich języków ruskich, blisko związanych z językiem ukraińskim.

Robert Kubit

http://wiano.eu/article/681