2011-12-14 Szopki i podłaźniki

Wykonane przez przesiedleńców szopki z różnych stron m.in. z Bukowiny Rumuńskiej, z Sądecczyzny, Tarnopola, Zakaukazia, okolic Krakowa można zobaczyć na wystawie „Szopki Bożonarodzeniowe” w Muzeum Etnograficznym w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli.

Ekspozycja ma charakter stały.  Jest prezentowana w zespole zabytkowych budynków kamiennych na terenie skansenu.  Eksponaty pochodzą ze zbiorów muzeum.

Szopkarskie tradycje kontynuowali ludzie różnych zawodów. Przeważnie byli to artyści nieprofesjonalni, często rzeźbiarze.

Fot. Archiwum muzeum

1. Szopka krakowska (szopka architektoniczna) 2. Szopka autorstwa Józefa Tomaszewskiego

Wykonane przez artystów- amatorów szopki można podzielić na trzy typy: jasełkowe, kolędnicze i architektoniczne. Wiele z nich ma zamontowane własne oświetlenie, niektóre połączone są z system grającym w postaci harmonijki ustnej.

Atrybutem świąt Bożego Narodzenia niewątpliwie jest choinka, która przybyła do nas z Niemiec. Na dawnej polskiej wsi częściej spotykano jednak podłaźniki i słomiane pająki. Takie misterne konstrukcje obejrzymy również na prezentowanej wystawie.

Fot. Archiwum muzeum

1. Pająk 2. Fragment ekspozycji  

Podłaźnik, czyli krzaczek lub wierzchołek choinki, który wieszano szczytem na dół nad drzwiami wejściowymi do domu, stajni, stodoły także w komorze, sieni i nad oknami w izbie. Zdobiono go jabłkami, orzechami, kolorowymi wstążkami i papierkami, cukierkami, pajączkami ze słomy.

Podłaźnikiem nazywano pierwszego człowieka, który w Boże Narodzenie wszedł do chaty przynosząc domownikom szczęście i zdrowie.

Pająki, robione z niezwykła precyzją z kolorowej bibuły i suszonych roślin nanizanych na nitkę między słomiane cewki. Powstawała w ten sposób przestrzenna, delikatna, ażurowa konstrukcja przypominająca pajęczynę, którą wieszano w wiejskich chatach w okresie Bożego Narodzenia.

Damian Danak

Zobacz też:

Nietypowe szopki http://wiano.eu/article/732

Szopki świata http://wiano.eu/article/720

Z szopką w Adwencie http://wiano.eu/article/725

Jak zbudować szopkę http://wiano.eu/article/726

Szopka łowicka http://wiano.eu/article/767