2012-02-10 Stroje ludowe

Teraz - nie wychodząc z domu - można zobaczyć galerię strojów ludowych. W niektórych regionach strój ludowy zanikł na tyle wcześnie, że do dzisiaj zachowały się jedynie jego niektóre elementy. Jak wyglądały dawne stroje można podpatrzeć na http://strojeludowe.net . 

Dobrym przykładem jest strój kujawski, którego zanik był wyjątkowo szybki, oraz niektóre świąteczne ubiory męskie, np. strój cieszyński, żywiecki czy wilanowski.

Fot. Archiwum strojówludowych.net

1. Rodzina Wielunian ok. 1930 r. 2. W czepcach do sukienek miejskich Wieluńskie - 1957 r.

Określenie „strój” odnosi się wyłącznie do ubiorów uroczystych lub obrzędowych, nie zaś do odzieży codziennej i roboczej.

Pojedyncze elementy stroju, np. koszule, spodnie, fartuchy czy chustki, zniszczone długim użytkowaniem, bywały „donaszane” na co dzień. Jednak większość ubrań, zwłaszcza okryć wierzchnich, była na tyle kosztowna, że przechowywano je przez lata i zakładano tylko w niedziele, święta i na specjalne okazje.

Fot. Archiwum strojówludowych.net

1. Drużbowie - Oskar Kolberg. Dzieła wszystkie krakowskie 2. Moda krakowska - pocztówka

Niektóre elementy stroju ludowego były traktowane jak lokata kapitału. Dotyczyło to zwłaszcza biżuterii, bogato zdobionych czepców i okryć wierzchnich.

Kosztowne części ubioru były wyznacznikiem prestiżu, nie wszyscy członkowie społeczności mogli sobie na nie pozwolić.

Ci, których było na nie stać, przekazywali je swoim dzieciom w posagu lub w zapisach testamentowych. Zdarzało się, że jakaś część garderoby była noszona w jednej rodzinie przez kilka pokoleń.

Odświętne ubiory, które były oznaką prestiżu w rodzinnych stronach, często okazywały się niechcianą etykietką „wieśniaka” w momencie zarobkowej migracji do miasta lub za granicę. Dlatego z reguły pozbywano się ich tak szybko, jak było to możliwe i zastępowano odzieżą miejską, dzięki której łatwiej wtapiano się w nowe środowisko.

W większości regionów Polski to mężczyźni jako pierwsi zaprzestali noszenia tradycyjnych strojów, zastępując je gotową odzieżą fabryczną, zgodną z ogólnie panującą modą.

Kobiety okazały się w tym przypadku większymi tradycjonalistkami. Czas zaniku męskiego stroju ludowego to w większości przypadków przełom XIX i XX w., natomiast niektóre elementy tradycyjnych strojów kobiecych były przywdziewane jeszcze w połowie XX w.

Zobacz też:

Stroje ludowe http://wiano.eu/article/810 

Stroje ludowe http://wiano.eu/article/636

Stroje ludowe http://wiano.eu/article/564