2012-02-26 Topienie Marzanny

Jest taki dzień w roku, kiedy kategorycznie mówimy Zimie dosyć! -  i skazujemy ją na śmierć, jednocześnie zapraszając do siebie o wiele przyjaźniejszą dla ludzi Wiosnę. Od wieków służy ku temu obrzęd przywoływania wiosny, którego głównym elementem jest niszczenie kukły, będącej symbolem zimy, wszelkich utrapień i nieszczęść, chorób i śmierci.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

Topienie Marzanny

Kukłę tę, mającą postać kobiecą powszechnie zwie się Marzanną, choć w różnych regionach Polski nadawano jej także inne imiona, np.: „Morena”, „Śmiercicha” czy „Śmierztka”. 

Podstawowymi materiałami, z których wykonuje się kukłę Marzanny są kij, słoma, kolorowe gałganki, wstążki i odświętne odzienie. 

Dawniej obrzęd niszczenia Marzanny, poprzez spalenie, utopienie lub jedno i drugie naraz, odbywał się w czwartą niedzielę Wielkiego Postu, zwaną „Czarną” lub „Białą”.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

Na drugi dzień po symbolicznym uśmierceniu zimy odprawiano  obrzęd gaika zwany również chodzeniem z nowym latkiem. Polegał on na obchodzeniu wsi z przystrojoną dużą, sosnową, zieloną gałęzią, co miało symbolizować wprowadzenie wiosny.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

Gaik

Dziś dawny zwyczaj powitania wiosny sprowadza się do zabaw urządzanych 21 marca (pierwszy dzień astronomicznej i kalendarzowej wiosny), których głównym punktem nadal jest pierwotny obrzęd topienia Marzanny.

Tak jak co roku, Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu organizuje dla dzieci i młodzieży szkolnej „Powitanie Wiosny”, która odbędzie się 21 marca na terenie skansenu.

Podczas imprezy zostanie przeprowadzony konkurs na najciekawszą Marzannę. Mogą wziąć w nim udział zorganizowane grupy, co najmniej trzy osobowe.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

Konkurs na Marzannę

Ponadto w programie przewidziano: pochód z marzannami, topienie

Marzanny w rzece, pokaz prezentacji multimedialnej „Zwyczaje i obrzędy wiosenne na Mazowszu”, zwiedzanie ekspozycji muzealnych z przewodnikiem, przejazd konnym wozem po terenie skansenu oraz ognisko, przy którym będzie można upiec przyniesione ze sobą kiełbaski.

Daniel Landowski

Zobacz też:

Topienie Marzanny http://wiano.eu/article/962

Obrzędy na Mazowszu http://wiano.eu/article/821

Topienie Marzanny http://wiano.eu/article/805

Rekwizyty obrzędowe http://wiano.eu/article/374