2012-04-04 Palmy góralskie

W Niedzielę Palmową w Domu Ludowym w Bukownie Tatrzańskiej jak co roku odbył się Przegląd Palm Wielkanocnych. Na scenie pojawiło się 161 dzieci ubranych w podhalańskie stroje ze swoimi bazickami czyli gałązkami wierzbowymi strojnymi we wstążki i kwiaty.

Fot. Archiwum Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskiej

Dzieci w strojach podhalańskich z bazickami

W tym roku Bukowina Tatrzańska gościła też dzieci  z Rajbrotu gmina Lipnica Murowana, przebrane w stroje krakowskie.

Fot. Archiwum Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskiej

Dzieci w strojach krakowskich z bazickami

Górale podhalańscy nazywają palmy – bazickami. Święci się tu bowiem gałązki wierzbowe pokryte baziami. Na północno-wschodnim Podhalu pod koniec XIX wieku robiono duże palmy, strojne we wstążki i kwiaty.

Przed kościołem dziewczęta i chłopcy bili się tymi palmami mówiąć: Za tydzień Wielki Dzień, za seść noc Wielkanoc. Nie jo bije, palma bije.

W zachodniej części regionu jak też na Skalnym Podhalu bazickowe palemki prezentowały się skromniej. Garść gałązek wierzbowych związywano po prostu lnem. Potem z tego lnu kręcono bicz dla pasterza, który pasał bydło tego lata. Bicz taki miał ten walor w sobie, że bydło nim poganiane trzymało się razem, nie gubiąc się, lecz jedno za drugim ładnie szło, czy to drogą, czy też pasąc się na pastwisku.

Dawniej w sobotę przed Niedzielą Palmową szli po bazicki, gałązki z wierby (wierzby), wysokie na jakie 10 cm. Sześć, siedem takich gałązek wiązało się lnem albo rzemiennym biczem na konie, żeby był poświęcony bicz.

Oprócz gałązek wierzby święcono też gałązki leszczyny. Kładli leske w polu  do ziemniaków i do lnu, a bazicki do ziarna przed siewem i przyoruje się pod pierwszą skibę. Pali się też pod blachą jak nadciąga burza. Przechowuje się na strychu pod krokwią.

Z inicjatywy miejscowych księży dzieci od kilku lat święcą duże, ozdobne palmy, niekiedy nawet kupne. Natomiast ludzie starsi – głównie starsze kobiety – niosą do kościoła tak jak dawniej króciutkie bazicki ułomane z wierby.

Powtarza się opinia, że także obecnie wyjeżdżając na wiosnę do siewu owsa i sadzenia ziemniaków trzeba wziąć świecone bazie i wraz z kawałkiem święconego chleba podłożyć pod pierwszą skibę – żeby się urodziło jak najwięcej cy zboza, cy ziemniacków, żeby burza nie zabrała pola, żeby nie było powodzi…, Jak się idzie orać to gazda bierze gałązkę bazicki za kapelusz góralski i pod pierwszą skibę ją przyoruje.

Powszechnie, oberwane z gałązek poświęcone bazie wykładano do ziarna siewnego, by ziarno z nowych plonów było tak grube jak te bazicki i do okrawków ziemniaków, przeznaczonych do sadzenia, żeby ziemniaki obrodziły.

Pojedyncze gałązki wtykano także na urodzaj na polach i w ogródkach. Bazickami uderzano krowy przed pierwszym wiosennym wypasem, pokruszone wraz ze święconym zielem służyły jako kadzidło przy wiosennym redyku owiec, by w czasie pobuty na hali zabezpieczyć je przed urokami i wszelkimi innymi niebezpieczeństwami.

Zobacz też:

Palmy na konkurs http://wiano.eu/article/828

Palmy kurpiowskie http://wiano.eu/article/420

Palma podlaska http://wiano.eu/article/1386

Niedziela palmowa http://wiano.eu/article/1618

Palmy z suchych traw http://wiano.eu/article/1609

Jak wykonać palemkę http://wiano.eu/article/972