2012-09-07 Malowanie na szkle

Malowania na szkle uczyły się dzieci podczas festynu folklorystycznego „Wesele Biskupiańskie” w Muzeum Rolnictwa w Szreniawie. A że był to dzień poświęcony folklorowi biskupiańskiemu, dzieci malując poznawały jednocześnie motywy z haftów ze strojów biskupiańskich.

Fot. Archiwum własne

1. i 2. Malowanie na szkle motywów biskupiańskich

3. Strój biskupiański

4. Obraz na szkle - motywy biskupiańskie

5. Karteczki do podłożenia pod szkło z motywami biskupiańskimi

Na strojach ludowych biskupiańskich haft zawsze był identyczny z kolorem materiału. Jeśli tkanina była biała to i haft był biały, jeśli czarna – to i haft był czarny. Delikatność tiuli, na których wykonywano hafty dawała możliwość komponowania bardzo misternych ornamentów.

Fot. Archiwum własne - wystawa w Muzeum w Szraniewie

1. Hafty czarny na czarnym tiulu

2. Kolorowe hafty kwiatowe na fartuchach w strojach biskupiańskich

Kolorowe motywy kwiatowe pojawiły się dopiero na fartuchach w latach 50-60 – tych XX wieku. I właśnie te wzory dzieci wymalowywały na szkle.

Biskupianki eksperymentowały też z malowaniem tkanin. Niestety nie spełniły one oczekiwań i pozostały na marginesie zmagań artystycznych.

Ludowe malarstwo na szkle okazało się dla dzieci niezłą frajdą.

Obrazy malowane na szkle są właściwie malowane pod szkłem. Najpierw na szklaną taflę nakłada się kontury postaci i ornamentów oraz te szczegóły, które w normalnych obrazach są dodawane na końcu np. rumieńce na policzkach, cieniowanie.

Po wyschnięciu pierwszej warstwy wypełnia się dopiero przestrzenie pomiędzy konturami, a na końcu zamalowuje się tło. Porządek prac jest więc odwrócony, podobnie zresztą obraz. Właściwa, przeznaczona do oglądania powierzchnia obrazu znajduje się bowiem pod spodem – od strony szkła.

Szło jako podłoże obrazów jest znane w Europie od czasów Bizancjum, jednak to dopiero sztuka ludowa w pełni wykorzystała jego walory jako medium wydobywającego moc i kolor farby. Technika ta pozwalała chronić dzieło przed kurzem i rysami, ale przede wszystkim pozwalała na wysycenie kolorów, które oglądane poprzez lśniąca szklaną powierzchnię wydawały się jeszcze żywsze.

Obrazy ludowe charakteryzuje wspomniany już czarny bądź kolorowy kontur, płaskie traktowanie osób i rzeczy, cieniowanie w postaci kreskowania, posługiwanie się prostymi, na ogół nieprzełamanymi kolorami, a czasem także wprowadzanie do obrazu srebra i złota – niekiedy w postaci cieniutkich folii aluminiowych.

Jako temat wykorzystywano często motywy religijne, które urozmaicano bogatą, kwiatową ornamentyką.

Poza nielicznymi wyjątkami, jakie stanowią pojedynczy artyści ludowi, tego sposobu malowania na szkle obecnie się nie stosuje, nie praktykuje go także sztuka akademicka.

Malowanie na szkle