2012-10-25 Folklor wołomiński

Mazowsze Leśne to region, który ma bogatą tradycję. Dlatego też Ośrodek Dokumentacji Etnograficznej w Wołominie, który właśnie przekształcił się w Powiatowe Centrum Dziedzictwa i Twórczości, zbiera już od 10 lat eksponaty obrazujące historię tego regionu.

Udało się mu się również odtworzyć tradycyjny strój ludowy Ziemi Radzymińskiej i Tłuszczańskiej.

Fot. Archiwum własne

Strój radzymiński - wystawa w Galerii

Mazowszem leśnym określa się tereny położone po prawej stronie Wisły, a lewej Bugu, czyli część ziemi: Warszawskiej i Czerskiej, ziemię Liwską (nad rzeką Liwiec), ziemię Łukawską i ziemię Stężycką. Duże ośrodki dzisiaj to Wołomin, Radzymin czy Tłuszcz.

Aby zaprezentować, choć część bogatej kolekcji, ośrodek w Galerii przy Fabryczce w Wołominie, zaaranżował wystrój chaty. Stoi tam łóżko zasłane pierzyną i poduszkami. Obok stoi kołyska dla niemowląt. Na ścianach wiszą obrazy święte. W izbie znajdują się też ławy, stołki, stół i kredens, a na podłodze leżą chodniki szmaciane - pasiaki.

Fot. Archiwum własne

Fragment wystawy

Wystawione zostały gospodarskie sprzęty jak kierzanki do ubijania masła, szatkownica do kapusty, dzieże, dzbany, saganki, kosze wiklinowe. Nie może też zabraknąć kołowrotka i warsztatu tkackiego.

Fot. Archiwum własne

Fragment wystawy

Na uwagę zwiedzających zasługuje strój ludowy Ziemi Radzymińskiej i Tłuszczańskiej, uszyty przez pracownię krawiecką Teatru Polskiego w Warszawie na zlecenie wołomińskiego Ośrodka.

Fot. Archiwum własne

Strój radzymiński

Strój kobiecy z początku XX wieku został wiernie odtworzony na podstawie eksponatów muzealnych Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, zaś strój męski – na podstawie starych fotografii.

Strój - jak podają organizatorzy wystawy - jest wykonany z tkanin fabrycznych i jest wzorowany na modzie miejskiej z końca XIX wieku i początku XX wieku.

W skład kompletu wchodzi czepek lub chustka wełniana kolorowa, biała bluzka, czarny kaftanik i ciemna spódnica w kliny, czarne sznurowane trzewiki na niskich obcasikach.

Bluzka jest uszyta z etaminy, ma kołnierzyk w stójkę, bufiaste, zwężające się rękawy, ujęte u dołu w mankiety, jest lekko dopasowana, w pasie z falbanką i zapięciem z przodu na 8 guzków.

Fot. Archiwum własne

Bluzka ze stroju radzymińskiego

Długa spódnica jest uszyta z cienkiej tkaniny wełnianej w kolorze wiśniowym.

Okryciem wierzchnim były tutaj (znane z sąsiedniego regionu Podlasia) czarne, sukienne kurtki zwane sączkami, z szalowymi kołnierzami, mocno dopasowane w pasie, z bufiastymi rękawami, długości do kolan oraz różnego rodzaju chusty.

W zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie jest ponadto gruba, czarna, wełniana, chusta barankowa boucle, wykończona długimi frędzlami, złożona w trójkąt i zarzucona na ramiona, używana do okrywania się w zimie.

Męski strój się nie zachował. Z analizy dostępnych fotografii wynika, że w latach dwudziestych, mężczyźni nosili tutaj garnitury z tkanin fabrycznych w drobne desenie. Marynarki z szerokimi klapami, z zapięciem dwurzędowym, do tego kamizelki, z małym wycięciem, wysoko zapięte, na nich łańcuszki dewizki.

Fot. Archiwum własne

Męska marynarka

We wsiach drobnoszlacheckich ubiorem odświętnym był czarny surdut, koszule z wysokimi, zaokrąglonymi kołnierzykami i krawaty w deseń. Spodnie o dość wąskich nogawkach były wypuszczone na sznurowane trzewiki lub schowane w cholewy butów.

Na wystawie pokazano także bogatą kolekcje hebli i innych narzędzi stolarskich.

Fot. Archiwum własne

Narzędzia stolarskie