2013-10-04 Święto Plonów

Pochody dożynkowe, tajniki wykonania korony dożynkowej – to niektóre atrakcje, jakie czekają na uczestników festynu folklorystycznego „Święta Plonów” zorganizowanego przez Muzeum Wsi Opolskiej. Będą też pokazy kulinarne, śpiewy i tańce.

Święto Plonów - pierwsza edycja tej imprezy opolskiego skansenu - nie może się odbyć bez najważniejszego atrybutu – korony czy inaczej wieńca dożynkowego.  Przez cały dzień twórcy ludowi będą przekazywać uczestnikom tajniki wykonywania korony dożynkowej. Nazywamy ją plonem, bo jest symbolem całorocznej pracy rolnika.

Fot. Archiwum własne

1. Wieniec żniwny

2. Pochód żniwny w skansenie w Ciechanowcu

Korona ma kształt stożka. Jest uwita z dojrzałych kłosów zboża. Oprócz kwiatów polnych wplata się w nią także jabłka jako plon sadów i kiście orzechów jako plon lasów. Dodaje się też kłosy owsa i jęczmienia, grona kaliny.

Dawniej na czubie wieńca umieszczano kukiełkę pszenną lub pierniki.

Na koronie znajdowało się bowiem wszystko, co daje łan, las i pasieka.

 
Zgodnie z tradycją z koroną (wieńcem, plonem) wyruszała cała gromada przez wieś do gospodarza, śpiewając pieśń dożynkową:

Plon niesiemy, plon
W jegomości dom.
Bodaj zdrowo plonowała
Po sto korcy kopa dała.
Plon niesiemy, plon!

Na czele gromady szła przodownica czyli dziewczyna, która przodowała  w żęciu zboża. Niosła koronę na głowie. We wrotach zaczajeni parobcy oblewali wieniec na głowie przodownicy wodą, żeby w roku następnym nie było suszy.

Ziemianin, oczekujący z rodziną przed progiem domu, przyjmował wieniec i zawieszał go w sieni na kołku.

Po czym następowały przemowy, wręczano podarki. Był poczęstunek, muzyka i tańce przed domem gospodarza. W uczcie brali udział także starcy i dzieci.

Pierwszy kieliszek przepijał gospodarz do najstarszego z kmieci. Potem szedł w taniec z przodownicą. Na dożynki zjeżdżali się wszyscy z okolicy.

Zwyczaj dożynkowy jest starym zwyczajem. Już Jan Kochanowski w szóstej pieśni sobótkowej wspomina o zwyczaju składania kłosiastego wieńca gospodarzowi.

Był też zwyczaj przynoszenia po żniwach dziedzicowi bochenka chleba pieczonego z pierwszego nowego żyta i owiniętego w kawał płótna domowej roboty.

Zgodnie więc ze zwyczajem ruszy także i w skansenie pochód dożynkowy. Wykona go zespół Szwarne Dziołchy i Kapela Opolska. Odbędzie się też nabożeństwo w zabytkowym kościele z podziękowaniem za tegoroczne plony.

Podczas imprezy nie zabraknie też tańców, śpiewów i tradycyjnej kuchni. Uczestnicy festynu będą wspólnie gotować wodzionkę i żurek, piec ziemniaki w popiele. Odbędzie się też wypiek chleba z degustacją. Najmłodsi uczyć się będą wyrobu bułeczek pszennych.

„Święto Plonów” będzie też okazją do zaprezentowania tradycyjnego rzemiosła i rękodzieła regionu: zdobienia jaj  wielkanocnych techniką rytowniczą, pisania woskiem oraz oklejania sitowiem, rzeźby w drewnie, kucia wyrobów z żelaza, zdobienia pierników.

Na uczestników imprezy czekają też inne atrakcje, jak np. pokaz zabytkowych wozów ze zbiorów Muzeum Wsi Opolskiej, wystawa strojów ludowych, porcelany opolskiej - zdobionej przez finalistów konkursu.

Zobacz też:

Wieniec dożynkowy http://wiano.eu/article/1776

Obrzędy żniwne http://wiano.eu/article/1813

Żniwa na Kaszubach http://wiano.eu/article/1803

Żniwa: równianka http://wiano.eu/article/1804

Żniwa w skansenie http://wiano.eu/article/1171