2014-09-04 Zbóje i zbójnictwo

„Zbóje i zbójnictwo – sceny z życia beskidzkich zbójów” pod takim tytułem odbędzie się w niedzielę 7 września w skansenie w Chorzowie impreza folklorystyczna. Podczas niej będzie można zobaczyć napad zbójnicki,  wziąć udział w zbójnickich śpasach czyli grach i zabawach dla gości i posłuchać muzyki karpackiej, zbójnickich anegdot oraz kawałów.

Na scenie wystąpią multiinstrumentalista – Jacenty Ignatowicz, dudziarze, a także heligoniści ze Słowacji i Beskidu Żywieckiego. Odbędzie się pokaz tańca zbójnickiego i wystrzał ze zbójnickiej armaty.

Na zakończenie zobaczymy inscenizację powieszenia na szubienicy Juraja Janosika.

Fot. Archiwum muzeum

1. Janosik i zbóje w jaskini

2. Wieszanie Janosika

3. Występy beskidzkich górali

Opowieści o zbójnikach są częścią góralskiego folkloru. Niekiedy są wręcz fantastyczne. Janosik w polskiej kulturze ludowej był postrzegany jako dobry zbójnik, który zabierał bogatym, aby rozdawać biednym. Bardziej rzetelna ocena tej historycznej postaci była na Słowacji i na Węgrzech.

Fakty o Janosiku są w większości dobrze znane i udokumentowane.  Janosik wiódł hulaszcze życie. Podczas zabaw wydawał zdobyte bogactwa, zwłaszcza miał gest w stosunku do dziewcząt. Mit o Janosiku był ludziom potrzebny, bo dla nich stał się symbolem wolności jako buntownik panującego systemu.

Janosik był bohaterem książek i filmów. Stał się tematem twórczości artystów malarstwa i grafiki oraz  rzeźby.

Nie tylko w Polsce imprezy folklorystyczne są poświęcane Janosikowi.

Corocznie w pierwszy weekend sierpnia odbywają się „Janosikowe dni” w Żylinie w tamtejszym Muzeum Poważa (Považské muzeum). Można też tam oglądać stałą ekspozycję „Janosik a Terchova”, poświęconą sławnemu zbójnikowi.

Wystawa prezentuje historię Janosika w dokumentach i fotografiach, ale także na obrazach, na szkle, grafice, rzeźbie, malowanej ceramice.

Ekspozycja traktuje życie Janosika i jego tradycje jako etnografię regionu: architekturę ludową, pasterskie szałasy, wyroby tekstylne, odzież, hafty i sprzęty gospodarstwa domowego.

Zobacz też:

Zbójnicy, zbójnictwo

Janosik na szkle

Obrazy na szkle