2015-08-06 Żniwa po staremu

Nadszedł czas żniw. Na ten moment gospodarze czekali  cały rok, pracując w pocie czoła, z mozołem obrabiając ziemię. Wieś opustoszała, życie przeniosło się na pola. Wkoło słychać odgłos kos ścinających pełne już kłody i gwar rozmów ludzi trudzących się przy wiązaniu i zbiórce snopów.

Gdzieś w tle pracuje młockarnia, a w stodołach słychać stukot cepów o klepiska. Scena to jak z obrazka, wspomnienia, które ożyło w Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu podczas „Żniw w skansenie”.

Uwagę turystów przyciągały okalające chałupy pola, na których został zaprezentowany cały cykl prac żniwnych. Prześledzili ewolucję jaką przebyły maszyny żniwne od prostych sierpów, poprzez kosy i kosiarki konne, po używane od lat 60-tych XX wieku kombajny VISTULA.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

1. Kombajn Vistula

2. Cięcie żyta za pomocą kos

Dowiedzieli się też w jaki sposób dawniej przechowywano zboża i jak wyglądał proces wytwarzania mąki oraz kaszy. Poznawali przesądy i obrzędy związane z wypiekiem chleba. Niejeden ochoczo zakasał rękawy, roboty było bowiem co niemiara.

Uczestnicy imprezy uczyli się jak robić powrósła i wiązać nimi snopy, a niektórzy spróbowali swoich sił w kośbie. Oglądali także kultywowany dawniej z wielką pieczołowitością obyczaj strojenia przepiórki.

Na ustawionym pod daszkiem z niezżętych kłosów kamieniu kobiety pozostawiały dla myszy i duchów pól nieco pokarmów, by te chroniły plony i zapewniły urodzaj w kolejnym roku.

Odwiedzający mogli przyjrzeć się sprzętom, których identyfikacja dla większości osób stanowi obecnie niemały problem. Odwiedzili tkaczkę trudzącą się przy drewnianych krosnach, gospodynie ubijające masło w kierzance, kiszące ogórki w glinianych garach i pęczkujące zioła, gospodarza wirującego śmietanę w centryfudze, ostrzącego kamienie młyńskie czy „mierzącego” zboże.

Kowal, plecionkarz, garncarz i szewc opowiadali o swych, zapomnianych już dziś niestety, rzemiosłach.

Wiejski krawiec szył natomiast ubrania dla pracujących przy żniwach, a sołtys doglądał robotników w polu.

Członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej Ludności Cywilnej z Mławy i zespołu Boczki Chełmońskie z Kocierzewa przygotowali widowiska obrzędowe odgrywane w zagrodach chłopskich. Zaprezentowali wiązankę pieśni i tańców obrzędowych, zapraszając oglądających do wspólnej zabawy.

W izbie szkolnej dzieci brały udział w warsztatach wykonywania ozdób ze słomy, a na jednym z podwórzy pomagały w strojeniu wieńca dożynkowego.

Fot. Archiwum muzeum - D. Krześniak

1. Boczki Chełmońskie

2. Strojenie wieńca dożynkowego

Podczas warsztatów „Jak to ze zbożem było?” najmłodsi mogli prześledzić całą drogę, jaką pokonywało ziarno nim stawało się chrupiącym bochenkiem.

Ścięte kłosy młóciły za pomocą cepów, zboże odwiewały następnie we wialni, by wreszcie zmielić je na żarnach. Nic nie mogło się zmarnować.

Pozostała słoma przerabiana była w sieczkarni na paszę dla zwierząt. Na wędrujących skansenowską drogą spragnionych turystów czekała chłodna woda z miętą i kawa zbożowa, napoje którymi dawniej częstowano też żniwiarzy. Wiele osób nie odmówiło sobie przejażdżki bryczką po terenie ekspozycji.

Na stoiskach wystawców podczas kiermaszu znalazły się produkty rękodzieła, potrawy i napoje regionalne, a także szeroki wybór pieczywa.

Na muzealnej scenie wystąpił zespół KURNA CHATA, porywając publiczność swoim żywiołowym koncertem.

Wnętrza dworu szlacheckiego na nowo rozbrzmiały melodiami najpiękniejszych utworów muzyki klasycznej.

Kapela Pana Jacka grająca przy karczmie witała natomiast zwiedzających skocznymi mazurami i oberkami.

W intencji uczestników imprezy w zabytkowym kościele odprawiona została msza święta.

Już 29 sierpnia Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu zaprasza osoby niepełnosprawne na obchody Mazowieckich Dni Osób Niepełnosprawnych.

Konkursy dla dzieci i młodzieży, czy pokazy prac gospodarskich to tylko niektóre z wielu atrakcji, jakie skansen przygotował dla uczestników imprezy.

A 6 września muzuem organizuje kolejną edycję „Wykopków w skansenie”. W programie znajdą się prezentacje jesiennych zajęć w polu i zagrodzie, kiermasz ziemiopłodów ze skansenowskich upraw, koncerty zespołów folklorystycznych i warsztaty dla najmłodszych.

Jarosław Asztemborski

Zobacz też:

Żniwa w skansenie

Dawne żniwa

Wieniec dożynkowy

Lokomobile

Święto Plonów

Zwyczaje i obrzędy\zajęcia gospodarskie\żniwa