2017-03-31 Wielkanoc na Śląsku

Podczas imprezy plenerowej „Wielkanoc na Śląsku”  , organizowanej 2 kwietnia w Górnośląskim Parku Etnograficznymw Chorzowie, uczestnicy  zapoznają się ze zwyczajami wiosenny i wielkanocnymi Śląska. Goście wezmą udział w warsztatach kroszonkarskich i tworzenia palm, a także w konkursie „na najpiękniejszą marzankę”. 

Marzannę uosabiano ze śmiercią, złem i dlatego na wiosnę, kiedy natura budzi się po zimie do życia,  tę śmierć w symboliczny sposób niszczono.  Marzanna – wyobrażenie kobiety śmierci - robiono z kijów, słomy i starych szmat.

Fot. Archiwum własne

1. Marzanny konkursowe

2. Palenie marzanny

Potem wyprowadzano ją poza domostwa, za wieś. Po drodze kukłę obrzucano błotem, kamieniami, kijami, po czym topiono ją w rzece lub w stawie albo palono. Do wsi wracano tańcząc, śpiewając, w rękach niosąc choineczkę ozdobioną wstążeczkami, czasami malowanymi wydmuszkami, zwaną goikiem. 

Drzewko symbolizuje radość, wiosnę, nowe życie. Po ogłoszeniu wyników konkursu na najpiękniejszą marzannę, idąc w barwnym korowodzie, uczestnicy imprezy utopią ją w stawie.

Dla najmłodszych  muzeum  przygotowało zabawę z nagrodami „szukanie zajączka”. W tym roku dzieci będą szukały 24 baranków z ciasta ukrytych na terenie skansenu. 

Koła Gospodyń Wiejskich z Twardowic i Przyszowic przygotują potrawy wielkanocne, a także opowiedzą o tradycyjnym „stole świątecznym”.

Na scenie zobaczymy i usłyszymy  barwnych Śmiergustników z Wilamowic, Regionalny Zespół Pieśni i Tańca „Cepelia Fil – Wilamowice” oraz Kapelę z Twardowic.

Fot. Archiwum muzeum

Śmiergustnicy z Wilamowic

Organizatorzy opowiedzą m.in.: o Wielkim Tygodniu i tradycjach z nim związanych, palmach wielkanocnych oraz różnicy między pisanką a kroszonką.

Śląska palma nie jest tak ukwiecona, kolorowa jak kurpiowska czy wileńska.  Ale za to jest mocno teologiczna. Tradycja śląska nakazuje bowiem, aby w palmie było przynajmniej siedem rodzajów krzewów symbolizujących siedem mieczów boleści, które przebiły serce Matki Boskiej Bolesnej cierpiącej pod krzyżem Syna.
 
Niektórzy śląskie palmy zdobią dodatkowo wstążkami, suszonymi lub sztucznymi kwiatami, albo barwionymi trawami, ale to nie jest śląska tradycja.

Na Śląsku wydrapywano ornamenty kwiatowe i roślinne na barwionym jajku. Trzeba mieć dużo wprawy lub zdolności, aby na skorupce rysować piękne wzory.

Zobacz też:

Śląsk palmy, pisanki

Wielkanoc na Śląsku

Zwyczaje i obrzędy wielkanocne

Muzea i skanseny\chorzów park etnograficzny