2012-07-06 Strój kurpiowski

Ponad 200 kart pocztowych z XX wieku, poruszających tematykę kurpiowską: strój, architekturę, obyczajowość i plastykę obrzędową, można zobaczyć w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Najstarsza kartka pochodzi z 1900 r. Została wydana w Wiedniu i przedstawia grupę Kurpiów w odświętnych strojach.

Postacie Kurpiów były wdzięcznym tematem dla autorów kart pocztowych i malarzy.

Fot. Archiwum muzeum

Strój ludowy kurpiowski

W 1903 r. serię pocztówek wydał Stanisław Winiarski z Warszawy, eksponując na nich m.in. kobiety zamężne w strojach codziennych czy dziewczyny w strojach odświętnych.

Fot. Archiwum muzeum

Kurpie na kartach pocztowych

Udane próby wydawania kart pocztowych podejmowali również ostrołęczanie, czego przykładem jest karta ukazująca grupę Kurpianek, wydana przed 1914 r. przez księgarza Władysława Chojnowskiego, czy widokówki wydane w okresie międzywojennym przez fotografa Franciszka Waltza.

Na wystawie znajdziemy kartki z  pracami Zofii Stryjeńskiej, Marii Wąsowicz – Sopoćko czy Marcina Szancera.

Fot. Archiwum muzeum

Kurpie na kartach pocztowych

Fot. Archiwum muzeum

Popiersie dziewczyny w stroju kurpiowskim - Zofia Stryjeńska ok. 1939 r. - ze zbiorów MKK w Ostrołęce

Dawniej nazwa Kurp uznawana była przez Puszczaków – mieszkańców Puszczy Zielonej za obraźliwą. Ludność spoza borów ostrołęckich mówiła o nich – to ci, którzy chodzą w kurpiach. W języku staropolskim kurpiami nazywano stare, zużyte , rozpadające się obuwie.

Fot. Archiwum muzeum

Kurpie

Ludność ta rzeczywiście chodziła w miękkich chodakach plecionych z łyka. Ale nie wynikało to z biedy, lecz z uwarunkowań, w których żyli. Obuwie takie potrzebne było, aby sprawnie wchodzić na drzewo do barci (Kurpie trudnili się bartnictwem) lub cicho podchodzić do zwierzyny (trudnili się też myśliwstwem).

Przez długi czas Puszczaki uznawali tę nazwę za obraźliwą. Obecnie nazwa Kurp zmieniła swoje negatywne znaczenie. Mieszkańcy Puszczy Zielonej z dumą podkreślają swoje kurpiowskie pochodzenie. Prace, wywieszone w muzeum, są hołdem dla Puszczków – ludu dumnego i hardego, odważnego i patriotycznego. 

Oficjalnie Puszczaków zaczęto nazywać Kurpiami dopiero w XVIII.

Odmienny strój nosili starsi, młodzi, inaczej ubierano się do kościoła, inaczej na  co dzień.

W okresie przedwojennym nie było pocztówki, na której kobieta wiejska przy pracach polowych byłaby ubrana prawdziwie, zawsze tylko w odświętnym stroju – koniecznie z koralami na szyi i w najlepszej barwnej spódnicy. W odświętnym stroju ubijają masło w maselnicy, drą pierze, zaganiają bydło z pastwiska do zagrody.

Najdawniejszy, w miarę szczegółowy opis stroju kurpiowskiego z rysunkami znajduje się w „Obrazie statystycznym powiatu przasnyskiego”, wydanym w 1815 r.

Strój ludowy integrował ze społecznością – zmuszał więc do przestrzegania zasad moralnych, obyczajowych i do solidarności, do pomocy wzajemnej.

Kurpie stroili nie tylko siebie, ale także swoje domy. Najbardziej znaną ozdobą jest wycinanka kurpiowska.

Fot. Archiwum muzeum

Budownictwo na Kurpiach

Wycinanki kurpiowskie

Wystawa „Kurpie i Kurpiowszczyzna w ikonografii. Pocztówka” potrwa do 31 października.

Zobacz też:

Strój kurpiowski http://wiano.eu/article/661

Wesele Kurpiowskie 2012 http://wiano.eu/article/1738

Chata kurpiowska http://wiano.eu/article/741

Muzeum kurpiowskie http://wiano.eu/article/644

Palmy kurpiowskie http://wiano.eu/article/1638
Wycinanka kurpiowska http://wiano.eu/article/829