Pobierz MP3
- Opowieść O czarnoksiężniku i trzech dziewicach
Konkurs na pamiątkę czytaj - Kujawiak od Bachorzy
Od Kujaw po Bałtyk czytaj
Festiwal Czango czytaj- Piosenka dziecięca Sikoreczka pstra
Konkurs na pamiątkę czytaj
Festiwal Czango czytaj
Partnerzy
Kontakt
2012-09-11 Strój biskupiański
W stroju biskupiańskim bardzo charakterystyczne i ciekawe są nakrycia głowy: kopki, herkulandy i budy. Można im się przyjrzeć na wystawie czasowej w Muzeum Rolnictwa w Szreniawie. Szczególnie interesujące są kopki – tiulowe, haftowane czepki.
Fot. Archiwum własne - wystawa w muzeum w Szreniawie
1. Kopki kobiece
2. Kopka dziewczęca
3. Tylna strona kopki
Do dzisiaj we wsiach Biskupizny pracują „kopczorki”, które potrafią je uszyć i wyszywać na nich piękne hafty. Posiadły też sztukę konserwowania kopek.
Tiulowy czepek może być z okapem lub bez. Okap to tiulowa, haftowana falbanka z tyłu kopki w kształcie skrzydeł. Jej brzegi są wykończone dużymi zębami, zdobione haftem. Zarówno kopka jak i okap są bardzo mocno ukrochmalone, są więc sztywne i utrzymują się w uformowanym kształcie.
Fot. Archiwum własne
1. Kopka z okapem
2. Kryza - kołnierz tiulowy
3. Kopka z okapem
4. i 5. Środek kopki
Jak zrobić taką kopkę? Otóż wycinamy dwa pasy z tiulu o szerokości 5 cm i długości 4 m. Zszywamy je, krochmalimy, a następnie układamy w harmonijkę i mocujemy wokół denka w kształcie półkola.
Z tyłu przymarszczamy tiulową falbankę. Doszywamy wiązania z tiulu lub wstążki. Kopkę zawiązujemy pod brodą, robiąc wielką kokardę.
Ale kopka nie wystarczy, aby przyozdobić głowę. Biskupianki zakładają na szyję jeszcze kryzę, czyli tiulowy kołnierz.
Fot. Archiwum własne - wystaw w muzuem w Szreniawie
Haftowana kryza
Tak samo jak okap, kryzy są zakończone na końcach dużymi zębami, zdobionymi haftem - wykonuje się go ściegiem przed igłą. Krawędzie obdzierguje się ściegiem dzierganym. Natomiast haft właściwy wykonuje się różnymi ściegami: za igłą, dzierganym, atłaskiem, okrętką. Do wyszywania na białym tiulu używa się białych nici bawełnianych.
Dawniej, w uroczyste dni Biskupianki zakładały na kopkę jeszcze budy czyli chustę we wzory tureckie, specjalnie złożoną i usztywnioną. Takie przybranie głowy mogło mieć nawet do 30 cm wysokości.
Fot. Archiwum własne - wystawa w muzeum w Szreniawie
1. Budy
2. Strój mężatki z budą
3. Strój mężetek z budą
4. i 5. Inny sposób nakrywania głowy mężatki
Na jednym z archiwalnych zdjęć wystawy, Biskupianki w kopkach i burdach witały prezydenta II RP Ignacego Mościckiego.
W stroju biskupiańskim były też chusty robocze zwane herkulandy, które Biskupianki zakładały do prac polowych, szczególnie przy sianokosach, żniwach i w bardziej upalne letnie dni.
Fot. Archiwum własne - wystawa w muzeum w Szreniawie
1. Strój biskupiański roboczy
2. Jeden ze sposobów wiązania chusty na głowie
Herkulandy to chusty płócienne białe lub w drobne wzorki. Mają specyficzny krój. Składają się z usztywnionego poprzez złożenie i przestebnowanie dwóch lub trzech warstw płótna daszka o kształcie prostokąta i wymiarach ok. 20x50 cm.
Fot. Archiwum własne - wystawa w muzeum w Szreniawie
Daszek łączy się z pojedcynczym prostokątnym lub półowalnym kawałkiem płótna, luźno opadającym na kark i plecy.
Od spodu do herkulandki są doszyte cztery tasiemki. Dwie służą do zawiązywania chusty pod brodą, a dwie, umieszczone nieco bardziej z tyłu, umożliwiają jej umocowanie pod włosami, zwiniętymi w ósemkę nad karkiem.
Dzięki takiemu rozwiązaniu lekki powiew wiatru chłodził głowę w czasie pracy, a silniejszy nie zdzierał chustki z głowy.
Kopka biskupiańska
Zobacz też:
1. Czepce kujawskie http://wiano.eu/article/1122
2. Strój kadzidlański, a w nim chusta kurpiowska http://wiano.eu/article/661
3. Kultura Kociewia, a w nim czepce mężatek http://wiano.eu/article/1022
4. Hymn biskupiański http://wiano.eu/article/1836
Artyku�y polecane
- Ceramika bolimowska
dodano: 2015-07-23 | ( komentarzy: 0 ) - Grupy zapustne
dodano: 2015-02-01 | ( komentarzy: 0 ) - Kujawskie zapusty
dodano: 2014-03-07 | ( komentarzy: 0 ) - Tłusty czwartek
dodano: 2012-02-15 | ( komentarzy: 0 ) - Ścinanie Śmierci
dodano: 2012-02-23 | ( komentarzy: 0 )
Najcz�ciej czytane
- Kwiaty z bibuły
dodano: 2013-01-07 | ( komentarzy: 0 ) - Kwiaty z bibuły
dodano: 2011-05-18 | ( komentarzy: 0 ) - Przepis na krochmal
dodano: 2010-01-10 | ( komentarzy: 3 ) - Jak zrobić beczkę
dodano: 2012-09-17 | ( komentarzy: 0 ) - Wieniec dożynkowy
dodano: 2012-07-29 | ( komentarzy: 0 )