2012-09-13 Bursztyn kurpiowski

Mało kto wie, że na Kurpiach był i nadal jest wykopywany bursztyn. Aby upowszechnić tę wiedzę Muzeum Kurpiowskie w Wachu organizuje 23 września imprezę folklorystyczną „Święto Bursztynu Kurpiowskiego”. Atrakcją tego wydarzenia będą I Mistrzostwa w Kopaniu Bursztynu Kurpiowskiego.

Fot. Archiwum muzeum w Wachu

Bursztyn kurpiowski

Mimo iż wciąż występuje bursztyn w okolicach Myszyńca i Ostrołęki, to ludowe bursztyniarstwo na Kurpiach prawie zanikło. Jeszcze po II wojnie światowej można było spotkać na targach bursztyniarzy obwieszonych koralami, różnego rodzaju krzyżykami, klamerkami, różańcami.

Dzisiaj tę tradycję podtrzymuje Zdzisław Bziukiewicz. Jak mówi od najmłodszych lat zajmuje się tradycyjną kurpiowską obróbką  bursztynu. Umiejętność tę przejął od  rodziców, którzy uratowali bursztyniarstwo na Kurpiach. Gdyby nie Oni, najprawdopodobniej obecnie o bursztyniarzach kurpiowskich, pisano by tylko w publikacjach etnograficznych.

Fot. Archiwum muzeum w Wachu

Zdzisław Bziukiewicz przy obróbce brusztynu

- Bursztyn znajdowano na powierzchni ziemi, na łąkach, pastwiskach, odławiano z rzek i stawów, wydobywano przy kopaniu studni oraz podczas robót polowych. Kurpie nauczyli się rozpoznawać miejsca, w których mógł znajdować się bursztyn po kolorze wody i ziemi.

Doświadczeni bursztyniarze wiedzieli też, która bryłka do czego się nadawała – czy na wyroby czy też na kadzidło – opowiada Zdzisław Bziukiewicz.

Fot. Archiwum muzeum w Wachu

1. Bursztyn nieoszlifowany 2. Bursztyn po obróbce

Każda Kurpianka musiała mieć przynajmniej trzy sznury korali bursztynowych, by móc dobrze wydać się za mąż. Honorem ojca było więc się o nie postarać. Ząbkującym dzieciom dawano do gryzienia duże korale nawlekane na tasiemkę. Bursztynowym pyłem okadzano dom i obejścia przed chorobami i zarazą. Bursztyn był głównym środkiem płatniczym w sklepach i kościele.

Fot. Archiwum muzeum w Wachu

Korale z bursztynu kurpiowskiego

Aby upowszechniać wiedzę o kurpiowskim bursztynie, Zdzisław Bziukiewicz na terenie swojego gospodarstwa odtworzył XIX wieczną kopalnię bursztynu. Organizuje tam lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży, które kopiąc w ziemi, uczą się odróżniać wydobyty bursztyn od kamienia.

Fot. Archiwum muzeum w Wachu

Wydobywanie bursztynu podczas lekcji muzealnych

Nie jest łatwo rozpoznać nieoszlifowany bursztyn, zwłaszcza że on sam występuje aż w 200 kolorach – od białego, przez mleczny, przymglony aż do czarnego. Przy pomocy przysposobionego do toczenia kołowrotka, Zdzisław Bziukiewicz wydobywa piękno tego kamienia. 

W czasie festynu uczestnicy będą mogli zmierzyć się w kopaniu bursztynu, jak też przyjrzeć się pięknym wyrobom Zdzisława Bziukiewicza. Zorganizowany zostanie też konkurs na temat bursztyniarstwa kurpiowskiego.

Fot. Archiwum muzeum w Wachu

1. Zdzisław Bziukiewcz prezentuje wydobyty bursztyn

2. Tereny występowania bursztynu

3. Obróbka bursztynu na kołowrotku - lekcje prowadzi Laura Bziukiewicz

Państwo Bziukiwiczowie zapraszają również do swojego prywatnego muzeum. Ich zbiory liczą już około 3 tys. eksponatów, dotyczących dawnego życia Kurpiów. Eksponaty zostały podzielone na tematyczne działy: Tkactwo , Bursztyniarstwo , Stolarstwo ,  Szewstwo, Plecionkarstwo , W domu , W zagrodzie , Bartnictwo , Strój , Stajnia, Rzemiosło.

Fot. Archiwum własne

Muzeum w Wachu

Festyn „Święto Bursztynu Kurpiowskiego” odbędzie się przy muzeum, które  mieści się na terenie gospodarstwa państwa Bziukiewiczów we wsi Wach nr. 14.

Wach położony jest w samym środku Puszczy Kurpiowskiej, w połowie drogi między Kadzidłem a Myszyńcem, przy trasie 53 z Warszawy na Mazury.

Impreza będzie miała też oprawę muzyczną.  Będzie jej też towarzyszyć konferencja naukowa „Kurpiowszczyzna wczoraj i dziś”, na której swoje referaty wygłoszą m.in. etnografowie i muzealnicy (m.in. prof. Pokropek, dr Waszczyńska).

Zobacz też:

Muzeum Kurpiowskie w Wachu http://wiano.eu/article/644

Strój kurpiowski http://wiano.eu/article/1757

Strój kurpiowski http://wiano.eu/article/661

Wesele Kurpiowskie 2012 http://wiano.eu/article/1738

Chata kurpiowska http://wiano.eu/article/741

Palmy kurpiowskie http://wiano.eu/article/1638
Wycinanka kurpiowska http://wiano.eu/article/829