2013-05-13 Krycie gontem

Drewniane pokrycia dachowe – gonty ręcznie robione – należą już do rzadkości. Niemniej możemy spotkać jeszcze przy drogach budynki, które są kryte tą starą metodą dekarską. Gonty to krótkie, odpowiednio obrobione deseczki.

Kroi się je z klocka drewna na specjalnej maszynie, napędzanej silnikiem spalinowym, a w zasadzie szatkuje się to drewno jak kapustę.

Fot. Archiwum własne

1. Dach ułożone z drewnianych gontów (wiórów)

2. Dach ułożony z deseczek (ten bliższy na zdjęciu) i gontów

3. Dach ułożony z gontów

Dawnych dekarzy pozostało już niewielu. Mogliśmy podejrzeć ich pracę w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu. Niestety padał deszcz, więc maszyna nie została włączona.

Najważniejszym jej elementem jest tarka z jednym nożem – przypomina ona tarkę do kapusty, tyle że tam są trzy noże, dzięki którym kapusta jest poszatkowana. Przesuwając klocek drewna, odcina się za pomocą noża, odpowiednio cienki płat drewna.

Fot. Archiwum własne

1. Maszyna do robienia wiórów

2. Na blacie maszyny znajduje się blaszany blat z jednym nożem, który poruszany mechanicznie, kroi z kawałka drewna wióry, z których układa się później dach. Wióry spadają na dół maszyny.

Kiedy już mamy naciętych wiele takich deseczek, układa się je jeden przy drugim na zakładkę (oczywiście przybija się je do krokwi), potem już nieco ukośnie, kładzie się kolejną warstwę.

Otrzymujemy pięknie ułożoną drewnianą płaszczyznę, nieprzepuszczającą deszczu, niezwykle trwałą. Wytrzyma nawet 30 lat.

Za pomocą już nowoczesnych narzędzi można spróbować samemu wykonać takie gonty i ułożyć z nich daszek huśtawki, studni czy altanki.

Jak zrobić gonty